အေၾကာင္း ႏွင္႔ အက်ိဳးေပၚတြင္ အေျဖရွာနည္း

အေၾကာင္း ႏွင္႔ အက်ိဳး ေပၚတြင္ အေျဖရွာနည္း

(ေယဓမၼာ ေဟတုျပဘ၀ါ ေတသံေဟတုံ တထာဂေတာ၊ အဟာေတသစၥ

ေယာနိေရာေဓါ၊ ဧ၀ံ၀ါဒီ မဟာသာမေဏာ)

=======================

အေၾကာင္း ႏွင္႔ အက်ိဳး ေပၚတြင္ အေျဖရွာနည္း

အတိတ္ကာလက ျပဳလုပ္ခဲ႔သည့္ အေၾကာင္းတရားျဖစ္ေသာ သမုသယသစၥာေၾကာင္႔ ပစၥဳပၸန္၌ ဒုကၡသစၥာ ဆုိ ေသာ ယေန႔ျဖစ္ေပၚေနသည့္ အက်ိဳးတရားမ်ားသည္ ဧကန္ ျဖစ္ရွိၾကကုန္၏။ ပစၥဳပၸန္၌ ျဖစ္ေပၚေနေသာ ဒုကၡ သစၥာ ဆုိသည့္ အက်ိဳးတရားမ်ား(၀ါ) ျပသနာမ်ား ခ်ဳပ္ၿငိမ္းရန္အတြက္၊ သူ၏ အေၾကာင္း ရင္းခံျဖစ္ေသာ သမုဒယသစၥာကုိ ပယ္သတ္ႏုိင္ မွသာလွ်င္၊လက္ရွိ ျဖစ္ေပၚေနေသာ ဒုကၡသစၥာ ေခၚ အက်ိဳး တရားမ်ားသည္ ရပ္တန္႔ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းႏုိင္မည္ ျဖစ္ေပသည္။   

ျမတ္ဗုဒၶ  (624-544 B.C)

============

*

ယေန႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ တုိင္းရင္းသားေဒသမ်ားတြင္ ျဖစ္ေပၚေနေသာ ျမန္မာ႔တပ္မေတာ္ႏွင္႔ တုိုင္းရင္းသားလက္နက္ ကုိင္တုိက္ပြဲမ်ား၊ နုိ္င္ငံအတြင္း/ အျပင္ ျဖစ္ေပၚေနေသာ ႏုိင္ငံေရးျပႆနာမ်ား၊ တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား ၏ လူ႔ အခြင္႔အေရးျပႆနာမ်ား၊ ႏုိင္ငံ၏ေျမေပၚေျမေအာက္၊ ေရေပၚေရေအာက္ သယံဇာတျပႆနာမ်ား၊ ႏုိင္ငံ တြင္း အေရွ႕အေနာက္ လူခုိး၀င္မႈျပႆနာမ်ား၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆုိင္ရာျပႆနာမ်ား၊  တုိင္းရင္းသားေဒသမ်ားမွ စစ္ေဘးဒုကၡသည္ျပႆနာမ်ား၊ ယေန႔ထိ ဥပေဒႏွင္႔ အညီ စစ္စစ္ျခင္းမရွိေသးသည့္ ဘဂၤလီဒုကၡသည္ စခန္း ျပႆနာမ်ား၊ သိမ္းဆည္းခံ ေျမယာျပႆနာမ်ား၊ အလုပ္ သမား၊ လယ္သမားျပႆနာမ်ားႏွင္႔ အျခားအျခား ေသာ ျပႆနာ ေပါင္းစုံတုိ႔သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ ဧကန္အမွန္ ျဖစ္ေပၚလွ်က္ ရွိေနၾကကုန္၏။ ထုိျပႆနာမ်ားကုိ လြတ္လပ္ေရး ရၿပီးကတည္းက အစုိးရအဆက္ဆက္တုိ႔သည္ ေျဖ ရွင္းလာၾကသည္မွာလည္း ႏွစ္ေပါင္း(၆၈) ႏွစ္သာ ၾကာေညာင္းသြားသည္  ထုိျပႆနာမ်ားက ေျပလည္မႈ မရွိဘဲ ယေန႔ထိ အမ်ားအျပားရွိေနဆဲ ေတြ႔ျမင္ ေနရဆဲ ျဖစ္သည္ကုိ လူတုိင္းလက္ခံၾကရမည္ျဖစ္ေပသည္။

**

အဆုိပါျပႆနာမ်ားကုိ ေျဖရွင္းရာတြင္ ျမတ္ဗုဒၶ၏  အေၾကာင္းအက်ိဳး မူေဘာင္ေပၚတြင္ အေျခခံကာ ေျဖရွင္းႏုိင္မွသာ မွန္ကန္ေသာ ေျဖရွင္းမႈျဖစ္လိမ္႔မည္ဟု ယုံၾကည္မိပါသည္။ ျပႆနာကုိ ေျဖရွင္းၾကရာ၌လည္း အားလုံးေသာ သက္ဆုိင္သူ ပုဂၢိဳလ္မ်ားသည္ ေမာဟကင္းကြာ၍၊ အမွန္ကုိ အမွန္အတုိင္း ျဖစ္ခဲ႔တာ၊ ျဖစ္ေန တာကုိ အမွန္အတုိင္းသိထားမွ၊ ျမင္ထားမွ ၊ လက္ခံထားႏုိ္င္မွ ေျဖရွင္းလုိ႔ ရမည္ျဖစ္ေပသည္။ တနည္း အေၾကာင္းတရား တစ္ခုေၾကာင္႔ ယေန႔အက်ိဳးျဖစ္ေပၚေနတယ္ဆုိတာကုိ အားလုံး လက္ခံဖုိ႔ေတာ႔ လုိအပ္ပါ သည္။ သုိ႔မွသာ အမွန္ႏွင္႔ နီးစပ္မည္ ျဖစ္ေပသည္။ ေဘးထုိင္ဘုေျပာ၊ အေၾကာင္း အက်ိဳးကုိ လက္မခံသမွ် မည္သည့္ျပႆနာမွ ေျဖရွင္း၍ ရမည္ မဟုတ္ေပ။ ျပႆနာတုိင္းသည္ အေၾကာင္း အက်ိဳးေပၚတြင္သာ အေျခခံ၍ ျဖစ္ေပၚလာၾကသည္ သတိျပဳသင္႔သည္။ 

***

သစ္ပင္တစ္ပင္၌္ ဒုကၡသစၥာဟု ဆုိအပ္ေသာ အက်ိဳးတရား အသီးအရြက္ အကုိင္းအခက္မ်ားကုိ ခုတ္လုိက္ရုံျဖင္႔  ထုိသစ္ပင္သည္ ေသမသြားႏုိင္ေပ။ ထုိသစ္ပင္ကုိ အသက္ရွင္ဖုိ႔ အေထာက္အပံ႔ျပဳေနေသာ သမုဒယသစၥာ အေၾကာင္းတရားျဖစ္ေသာ  ေရေသာက္ျမစ္ တစ္ခုကုိ ျဖတ္လုိက္ရုံျဖင္႔ ထုိသစ္ပင္သည္ မ်ားမၾကာမီ ကုိင္းေျခာက္ရြက္ေၾကြကာ ထုိသစ္ပင္လည္း ေသသြားမည္ျဖစ္ေပသည္။ 

****

ထုိအတူ ျမတ္ဗုဒၶအလုိ၌ ယခုျဖစ္ေပၚေနေသာ ျပႆနာမ်ားသည္  မျဖစ္ေပၚခင္က အေၾကာင္းရင္းခံ တစ္ခုခုကုိ အေျခခံတည္ကာ ျဖစ္ေပၚလာၾကသည္ခ်ည္းျဖစ္ေပသည္။ ထုိေၾကာင္႔ ျပႆနာျဖစ္ေပၚေစေသာ အေျခခံ အေၾကာင္းရင္းကုိ အားလုံးအမွန္သိေအာင္ အရင္္လုပ္ၿပီးမွ ယင္းအေျခခံ အေၾကာင္းတရားကုိ ဗဟုိျပဳကာ ေနာင္မျဖစ္ေပၚလာေအာင္ ယင္းFRAME ေပၚ၌  စုေပါင္းအေျဖရွာ ေျဖရွင္းႏုိ္င္မွသာလွ်င္  ယေန႔ျမန္မာ ႏုိင္ငံတြင္ ျဖစ္ေပၚေနေသာ ျပႆနာ အစုစုတုိ႔သည္ ေျပလည္သြား မည္ျဖစ္သည္ကုိ  ျမတ္ဗုဒၶက လြန္ခဲ႔ ေသာ ႏွစ္ေပါင္း(၂၅၀၀) ေက်ာ္ကပင္ လမ္းျပ ေဟာေျပာေပးခဲ႔ပါေၾကာင္း ေရးသား တင္ ျပအပ္ပါသည္။

...................

အေၾကာင္းက( သမုဒယသစၥာ) အက်ိဳး (ဒုကၡသစၥာ)

 =============

ေမာင္ျဖဴ (ႀကီြတဲကၽြန္း)

20.5.2016

ကိုယ္႔ပိုင္ျပဠာန္းခြင္႔ ရဟိဖို႔

အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာျပန္လည္ရဟိဖို႔လူတိုင္းစစ္တိုက္ဖို႔မလိုေကလည္း စစ္တိုက္နီေရလူတိနန္႔ တိုက္ဖို႔အတြက္လူတိုင္းတစ္နီရာရာက အားပီးကူညီဖို႔လိုေရ။

ရခိုင္အမ်ိဳးသားရီးလႈပ္႐ွားမႈႀကီးကို အ႐ွိန္အဟုန္ျမင့္ျမင့္ ဟိဖို႔အတြက္ ရခိုင္တိုင္းလုပ္ႏႈန္းႏွစ္ဆတိုးျမႇင့္ပနာအလုပ္လုပ္ဖို႔လိုေရ။
ရန္သူကိုတိုက္ထုတ္ဖို႔အတြက္ ရန္သူထက္ပိုလို႔ႀကိဳးစားဖို႔လိုေရ။ ပိုလို႔အလုပ္လုပ္ကတ္ဖို႔လိုေရ။

အဂၤလိပ္အခက္ ဗမာအခ်က္ဆိုစြာဟိခေရပိုင္ ဗမာအခက္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးတိအခ်က္မျဖစ္လာႏိုင္လို႔ေျပာလို႔မရ။အခ်ိန္တိုင္းမွာအဆင္သင့္ျဖစ္နီဖို႔ရာလိုေရ။အဆင္သင့္ျဖစ္နီေရလူတိအဖို႔ အခြင့္အရီးရာေပၚခေက ရေအာင္ယူတတ္ဖို႔လိုေရ။

ဗမာစစ္ရီးနန္႔အုပ္ခ်ဳပ္ရီးယႏၱရားထဲက ရခိုင္တိ ၂၀၁၇ မွာ အရင္ထက္ပိုလို႔ ရခိုင္အမ်ိဳးသားရီးအတြက္အလုပ္လုပ္ႏိုင္ကတ္ဖို႔လိုေရ။ တစ္သက္လံုး ဗမာတိအတြက္အလုပ္လုပ္ခေကေလ့ တစ္သက္လံုးစားထားေရကြမ္းအတြက္ သံပရာသီးတစ္ျခမ္းနန္႔လဲခေကေလ့ ရခိုင့္တာဝန္က်ီေရ။ ဗမာတိအုပ္ခ်ဳပ္ရီးယႏၲရားကိုအလုပ္အေကြၽးျပဳနီေကေလ့ ရခိုင္လူမ်ိဳးအတြက္ မသီခင္တာဝန္ထမ္းေဆာင္ဖို႔ ေနာက္က်ေရလို႔မဟိပါ။ တစ္လမွာ ဆယ္ေယာက္ေလာက္ တာဝန္က်ီခေကေတာင္မဆိုး။

ႏွစ္သစ္ကူးနိကရခိုင္တိုင္းမွဴ းကိုယိုးတ႐ုတ္နားမွာမိုင္းခြဲလုပ္ႀကံျခင္းေရ ဗမာစစ္တပ္မွာ တာဝန္ယူနီေရ ရခိုင္လူမ်ိဳးလက္ခ်က္ေၾကာင့္ျဖစ္ေတဆိုစြာေရ မဂၤလာဟိေရသတင္းပိုင္ ရခိုင္တိအတြက္ေကာင္းေရအတိတ္နိမိတ္ေလ့ျဖစ္ေတ။ ေက်က္ခဲရီေပၚေရအကြက္ျဖစ္ေတ။

ေနာက္ထပ္ ဗမာစစ္တပ္ထဲက ရခိုင္ထ႐ိုက်န္တိ ၂၀၁၇ မွာေအထက္ပိုလို႔အလုပ္လုပ္ႏိုင္ခေက ရခိုင့္အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာ ရခိုင္တိလက္ထဲေရာက္ဖို႔ ပီပီအနီးေခ်မွာရာ။

Dr .ညိဳ

ရခိုင္ျပည္ျဖစ္စဥ္သမိုင္း ( ၁၇၈၅ မွ ၂၀၁၂ ထိ )


ရခုိင္ျပည္ျဖစ္စဥ္သမုိင္း 1785 မွ 2012 ထိ
____________________________________
(ေအဒီ - ၁၇၈၅ မွ ေအဒီ - ၂၀၁၂ ထိ)
AD - ၁၇၈၅ - ဇြန္န၀ါရီ (၁)ရက္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ေတာ္ က်ဆံုး
- ဇြန္န၀ါရီ (၁၁)ရက္ ဘုရင္မဟာသမၼတရာဇာ ဖမ္းဆီးခံရ။
- မဟာမုနိကို အမရပူရသို႔ ရႊိ႕၊ ရခိုင္ကို ၿမိဳ႕၀န္ေလးစုျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈစတင္။
AD - ၁၇၈၇ - ငေပါလံုး၏ ဗဒံုမင္းအား ဆန္႕က်င္ေတာ္လွန္မႈတိ ႀကီးမားလာ။
AD - ၁၇၈၈ - မင္းညီမင္းသားတိ၊ ရဟန္းေတာ္တိ၊ ပညာသည္မ်ား၊ ကိုယ္ရံေတာ္၊ သူငယ္ေတာ္၊ မိန္းမစိုး စေရ ရဟန္းသွ်င္လူရို႕ကို မႏၱေလးအမရပူရသို႔ ဖမ္းဆီးယူေဆာင္ခံရ။ ရခိုင့္နန္းေတာ္ တစျပင္ျဖိဳက္လား။
AD - ၁၇၈၉ - ဇင္းမယ္သို႔ စစ္ခ်ီေစာ္မွာ ရခိုင္ျပည္သူတိကို စစ္သား (၆၀၀၀) စုေဆာင္းပီးခရ။
AD - ၁၇၉၃ - ငေပါလံုးေတာ္လွန္ေရး လႈပ္ရွားမႈတိ အျမင့္ဆံုး အျခီအနီသို႕ ေရာက္ခ။
AD - ၁၇၉၄ - စစ္တေကာင္းမွာ တိမ္းေရွာင္နီေရ ငေပါလံုး၊ ငခြက္ေပါက္၊ ကြ်ဲတစ္ေကာင္ႏိုင္ ရို႕ကို ရခိုင္ၿမိဳ႕၀န္သို႕ လႊဲပီးျခင္းခံခရ။
AD - ၁၇၉၅ - ဇြန္လတြင္ ရခိုင္ေတာ္လွန္ေရး သူရဲေကာင္း ငေပါလံုး၊ ငခြက္ေပါက္တို႕ကို အဆံုးစီရင္။ ကြ်ဲတစ္ေကာင္ႏိုင္က ဆင္ျဖဴကြ်န္းသို႔ ထြက္ျပီးလြတ္ေျမာက္ခ။
AD - ၁၇၉၇ - မင္းကြန္းေခါင္းေလာင္း လုပ္ဖို႕အတြက္ ရခိုင္ အေယာက္၂၀၀၀ေက်ာ္ လုပ္အားပီးဖို႕အတြက္ ေတာင္းဆိုခံျခင္းခံရ။ ယင္းေစာ္ကို မလိုလားလို႕ ဆန္႔က်င္ပုန္ကန္ ကတ္ေတလူတိနန္႕ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံ စတင္ ပူးေပါင္း။ ၿမိဳ႕၀န္အုပ္ခ်ဳပ္ရီး ကြ်န္စနစ္ဆိုးေၾကာင့္ ရခိုင္ငါးေသာင္းေလာက္ စစ္တေကာင္းနယ္သို႕ လားပနာခိုလႈံ။
AD - ၁၇၉၈ - ငတံုးစံ၊ ငကာစြယ္၊ တံုးစံေရြ ရို႕ကတိုက္စည္တိုက္ေမာင္း တီးလို႕ေတာ္လွန္ခကတ္။ စိန္တင္စားခ်င္းပ်ံ ရခိုင္ေတာ္လွန္ေရး သမားတိနန္႕ပူးေပါင္း။
AD - ၁၇၉၉ - ခ်င္းပ်ံတပ္ စစ္ရီးရႈံးနိမ့္လို႕ စစ္တေကာင္းသို႕ ခို၀င္ခ။
AD - ၁၈၁၁ - ခ်င္းပ်ံျပန္လည္ ထိုးစစ္ဆင္ၿပီးေက ရခိုင္ျပည္တစ္ခုလံုးကို သိမ္းပိုက္ႏိုင္ခေကလည္း ဗမာဘုရင္ ေမာင္၀ိုင္းတပ္ အင္အားႀကီးမားမႈေၾကာင့္ ထိုးစစ္မွ ခံစစ္သို႕ ေျပာင္းလဲလို႕ ရဲေဘာ္ရဲဘက္ တစ္သိန္းနန္႕ ေတာထဲသို႔ ခိုဝင္ေရွာင္တိမ္းခ။
AD - ၁၈၁၂ - ခ်င္းပ်ံ တတိယအႀကိမ္ ကိုးလေလာက္ ၾကာေအာင္ ေတာ္လွန္ခ။
AD - ၁၈၁၂ - ၁၈၁၇
- ဆန္စပါးရွားပါးၿပီး အစာရီစာငတ္လို႕ ရဲေဘာ္တိသီဆံုးလို႕ ေတာ္လွန္ရီးကို ေႏွာင့္ေႏွးစီခ။

AD - ၁၈၁၅ - ဇန္န၀ါရီ (၂၅) ရက္နိန္႕မွာ ရခိုင့္ေတာ္လွန္ေရး သူရဲေကာင္း ဗိုလ္ခ်င္းျပန္ ဖေလာင္းခ်ိတ္မွာ ကြယ္လြန္အနိစၥေရာက္။
AD - ၁၈၁၆ - ရခိုင္ေတာ္လွန္ရီး လႈပ္ရွားမႈတိ တျဖည္းျဖည္း အေရာင္ေမွးမွိန္လားခ။
AD - ၁၈၂၄ - အမရပူရ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ရခိုင္အရီးကိစၥကို ႏွိမ္ႏွင္းေရလူ ဗႏၶဳလ ပန္း၀ါကိုတိုက္။ စစ္ပြဲမွာ စစ္ရႈံးလို႕ျပန္ဆုတ္ခြာခ။
ရွင္မျဖဴကြ်န္း အေရးအခင္းျဖစ္ (အဂၤလိပ္ေခတ္)
AD - ၁၈၂၅ - ၿဗိတိသွ်တပ္တိ ရခိုင္ျပည္သို႔၀င္၊ ေျမာက္ဦး (ဧၿပီ-၂)၊ ရမ္းၿဗဲ(ဧၿပီ-၂၂)၊
မာန္ေအာင္(ေမ-၆) တို႕တြင္သိမ္းယူ။
AD - ၁၈၂၇ - မင္းသားႀကီး ရႊီဗန္း အဂၤလိပ္တိကို စတင္ေတာ္လွန္။
AD - ၁၈၂၉ - ဦးေမာင္သာဦးရို႕ကလည္း စတင္ေတာ္လွန္။
AD - ၁၈၃၂ - က်ိႏ ၱလီဘုန္းႀကီး ဦးေဆာင္ေတာ္လွန္။
AD - ၁၈၃၄ - ရခိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ဘဂၤလားနယ္မွ ခြဲထြက္၊ တိုင္းတစ္ခုအျဖစ္ သတ္မွတ္။
AD - ၁၈၃၆ - ဇန္န၀ါရီလမွာ ေလးၿမိဳ႕သူႀကီး ခ်စ္စံေ၀ရို႕ ေတာ္လွန္၊ ခ်စ္စံေ၀ အဖမ္းခံရ။
AD - ၁၈၅၃ - ေတာင္ကုတ္နယ္မွာ ေတာ္လွန္မႈစတင္။
AD - ၁၈၆၃ - ေတာင္ကုတ္နယ္မွာ ဗိုလ္ေက်ာ္၀ ဦးေဆာင္ေတာ္လွန္မႈ ထင္ရွားလာ။
AD - ၁၈၆၄ - သံတြဲခရိုင္ ေတာင္ပိုင္း ဂြနယ္ကို ရခိုင္တိုင္းသို႔ ျပန္သြင္း။
AD - ၁၈၆၅ - ရခိုင္ ေျမာက္ဖ်ားေဒသကို စစ္ေတြခရိုင္က ခြဲထုတ္အုပ္ခ်ဳပ္။
AD - ၁၈၆၇ - စစ္ေတြႏွင့္ ေက်ာက္ျဖဴမွာ ဦးေမာင္ျဖဴတို႕ ေတာ္လွန္။
AD - ၁၈၇၁ - ဦးေမာင္ျဖဴ အဖမ္းခံရ။
AD - ၁၈၈၇ - ရခိုင္ေတာင္ပိုင္းမွာ ေက်ာက္စိမ္းဗိုလ္ႏွင့္ ေဇာ္ဂ်ီဗိုလ္ရို႕က ေတာ္လွန္။
AD - ၁၈၉၀ - သံတြဲမွာ ရဟန္းတစ္ပါး၊ ေက်ာက္ျဖဴမွာ ဗိုလ္ေမာက္၊ ဂြမွာ ဗိုလ္ၾကာထြန္း၊ ဦးလွေရြ၊ ဗိုလ္ေက်ာ္၀ရို႕က ေတာ္လွန္။
AD - ၁၈၉၁ - မစဲကမ္းမွ ဦးေမာင္ေဖာ္ေအာင္ ဦးေဆာင္ေရ ေတာ္လွန္ေရးစတင္။
AD - ၁၈၉၂ - ဦးေမာင္ေဖာ္ေအာင္ႏွင့္ အတူ ဖခင္ဦးခ်င္းပို ေဖာ္၀ါရီလမွာ အဖမ္းခံရၿပီးေက စစ္ေတြေထာင္မွာအက်ိဳင္းခ်ခံရ။
AD - ၁၉၀၆ - ဦးစိန္လွေအာင္ (YMBA) အသင္းကို တည္ေထာင္ပီးခ။
AD - ၁၉၁၀ - ဦးမဲေအာင္အား ေနာင္ေပၚလာခေရ ဂ်ီစီဘီေအ (GCBA) အသင္းမွာ ဥကၠဌအျဖစ္ ရြီးခ်ယ္။
AD - ၁၉၁၈ - ရခိုင္ျပည္အသင္းကို ထူေထာင္။
AD - ၁၉၂၀ - ေက်ာက္ေတာ္ႏွင့္ စစ္ေတြရို႕မွာ အမ်ိဳးသားေက်ာင္းမ်ား တည္ေထာင္။
AD - ၁၉၂၂ - ရခိုင္သံဃာသမဂၢီကိုဖြဲ႕။
AD - ၁၉၂၃ - ဒိုင္အာခီ အုပ္ခ်ဳပ္ရီးမွာ မဲပီးကတ္ရ။
AD - ၁၉၃၀ - ရခိုင္တိုင္းလံုးဆိုင္ရာ ႀကီးပြားေရး အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကို တည္ေထာင္လႈပ္ရွား။
AD - ၁၉၃၄ - ရခိုင္ျပည္လံုးဆိုင္ရာ ဆင္းရဲသားအဖြဲ႔ကို ဖြဲ႕စည္း။
AD - ၁၉၃၆ - ရခိုင္ျပည္လံုးဆိုင္ရာ လူငယ္မ်ား ႏိုးၾကားရီး အစည္းအရံုးကို တည္ေထာင္။
AD - ၁၉၃၇ - အိႏၵိယႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ ပ႑စ္ေနရူး စစ္ေတြသို႕ ေရာက္။
AD - ၁၉၃၉ - ရခိုင္ဆင္းရဲသား အဖြဲ႔ႏွင့္ လူငယ္မ်ားႏိုးၾကားေရး အစည္းအရံုးရို႕က ညီလာခံက်င္းပ။ ရခိုင္ႏိုင္ငံေရး ကိစၥကို ရခိုင္ေက်ာင္းသား ေခါင္းေဆာင္ကိုဘစံႏွင့္ သခင္ေအာင္ဆန္း စတင္ေဆြးေႏြး။
AD - ၁၉၄၀ - ဆင္းရဲသားအဖြဲ႕နန္႕ လူငယ္တိပူးေပါင္းၿပီးေက (ANC) အေနနန္႕ ညီလာခံက်င္းပ။
AD - ၁၉၄၂ - ရခိုင္ႏိုင္ငံရီးသမား (၁၈)ေယာက္ကို အဂၤလိပ္က ဖမ္းၿပီးေက အိႏၵိယေထာင္သို႔ ပို႕၊ က်န္ႏိုင္ငံရီးေခါင္းေဆာင္တိ တိမ္းေရွာင္ခရ။
-ဘီအိုင္ေအတပ္တိ ဘူးသီးေတာင္က ဆုတ္ခြာ။ ရခိုင္စစ္ျပီးအမ်ားၾကီး သေဘၤာျမဳပ္လို႕ သီလားခ။
AD - ၁၉၄၃ - ရခိုင္ကာကြယ္ရီး တပ္ဖြဲ႕ကို ေျမာက္ဦးမွာ ရခိုင္ေခါင္းေဆာင္ရို႕က စတင္ဖြဲ႔စီး။
AD - ၁၉၄၄ - ရခိုင္က ဂ်ပန္ကို စတင္ေတာ္လွန္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္းကို ရန္ကုန္သို႕ အသိပီး။
AD - ၁၉၄၅ - ျမန္မာျပည္မွာ အေစာဆံုး ေတာ္လွန္မႈ အျဖစ္ ျပေဒးစခန္းက စတင္၍ ဂ်ပန္ရို႕ကို ေတာ္လွန္။
AD - ၁၉၄၆ - ရခိုင္ဖဆပလရို႕က ေတာကန္ညီလာခံ က်င္းပ။
- ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း စစ္ေတြမွာ စည္းရံုးရီး တရားေဟာ။
AD - ၁၉၄၇ - ရခိုင္တပ္ေပါင္းစု ညီလာခံကို ေျမပံုမွာ က်င္းပ။
- ရခိုင္ကြန္ျမဴနစ္ရို႕ ရခိုင္ဖဆပလက ခြဲထြက္၊ မယူနယ္တြင္ မူဂ်ာဟစ္ကုလားတိ ပုန္ကန္ထၾကြ။
AD - ၁၉၄၈ - ဇန္န၀ါရီ (၄) မွာ ၿဗိတိသွ်အဂၤလိပ္အုပ္ခ်ဳပ္ရီး အဆံုးသတ္။
လက္ရွိ ျမန္မာအုပ္ခ်ဳပ္ေရးေခတ္
AD - ၁၉၄၈ - ရခိုင္တိုင္း ဆိုရွယ္လစ္ပါတီ ဖြဲ႕စီး။
AD - ၁၉၄၉ - ရခိုင္မွာရွိေရ ျပည္ေထာင္စုတပ္နန္႕ ျပည္သူ႕ရဲေဘာ္ရို႕ေတာခို၊
` - မူဂ်ာဟစ္ကုလားတိ ေသာင္းၾကမ္း။
AD - ၁၉၅၀ - အစိုးရတပ္ကး ၿမိဳ႕ေဟာင္း၊ ေတာင္ကုတ္၊ သံတြဲ၊ ရမ္းၿဗဲ၊ မာန္ေအာင္ ၿမိဳ႕ တိကို ျပန္လည္ သိမ္းယူခ။
AD - ၁၉၅၂ - အေထြေထြ ရြီးေကာက္ပြဲ၊ ရခိုင္တစ္သီးပုဂၢလ အမတ္တိ အဖြဲ႕ကို ဖြဲ႕စီး။
AD - ၁၉၅၃ - ရတည ကိုဖြဲ႕စည္း၊ မူဂ်ာဟစ္စခန္းမ်ား တပ္မေတာ္မွ သိမ္းပိုက္။
AD - ၁၉၅၄ - ရခိုင္သံဃာ သမဂၢီအဖြဲ႕ကို ဖြဲ႕။
AD - ၁၉၅၅ - ရခိုင္တိုင္းရင္းသား လူငယ္မ်ား အစည္းအရံုးကို တည္ေထာင္၊ ------ ဘံုေပါက္သာေက်ာ္နန္႕ အဖြဲ႕မင္းျပားမွာ အလင္း၀င္။
AD - ၁၉၅၆ - ပါလီမန္ ရြီးေကာက္ပြဲမွာ ရတညက (၄၆) ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ဖဆပလမွ (၅၄) ရာခိုင္ႏႈန္း ရရွိ။
AD - ၁၉၅၇ - ရခိုင္ေတာခို ေျပာက္က်ားရို႕ အလင္း၀င္။
AD - ၁၉၅၈ - ဦးစိႏၱာနန္႕ အဖြဲ႕ မင္းျပားမွာ လက္နက္စြန္႔၊
ကြန္ျမဴနစ္ ပါတီက ဗိုလ္ေအာင္ေက်ာ္နန္႕ အဖြဲ႔၊ ျပည္သူ႕ရဲေဘာ္ ဗိုလ္စံသာေက်ာ္ တပ္ဖြဲ႕၊ ဦးေက်ာ္ထြန္း၏ တပ္ဖြဲ႕၊ ေက်ာက္ျဖဴခရိုင္ ဂြၿမိဳ႕နယ္ ရို႕က ျပည္သူ႕ ရဲေဘာ္ အဖြဲ႔တိက လက္နက္ခ်။ ရခိုင္အမ်ိဳးသား ညီညြတ္ရီး တပ္ေပါင္းစု ဖြဲ႕။
AD - ၁၉၆၀ - ပါလီမန္ရြီးေကာက္ပြဲ၊ ရခိုင္အမတ္ နိန္ရာတိမွာ ရတညက (၆၀) ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ဖဆပလမွ (၄၀) ရာခိုင္ႏႈန္းရရွိ။
AD - ၁၉၆၁ - မူဂ်ာဟစ္ေသာင္းက်န္းသူ ကုလား (၂၉၀) ေကာင္ အလင္း၀င္။
AD - ၁၉၆၃ - ရခိုင္ျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီနန္႕ ေတာ္လွန္ရီးပါတီ ရို႕ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းရီး အတြက္ ေဆြးေႏြး။
AD - ၁၉၆၇ - ေက်ာက္ေတာ္ကို ဗကပရို႕က ၀င္စီး၊ ဆန္ရွားပါးမႈလို႕ စစ္ေတြမွာ ရုန္းရင္းဆန္ခတ္ ျဖိဳက္။ ဆန္ေတာင္းခံ ဆႏၵျပေရလူတိကို စစ္တပ္က သနတ္နန္႕ပစ္လို႕ ရခိုင္သူ/သား ရာဂဏန္းတိအမ်ားၾကီး သီဆံုးလားခ။ (ၾသဂုတ္ - ၁၃)။
AD - ၁၉၆၈ - အမ္းၿမိဳ႕ကို ဗကပ ဗိုလ္သက္ေဆြနန္႕ အဖြဲ႕ ၀င္စီး။
AD - ၁၉၇၀ - မင္းျပားကို ဗကပ က၀င္စီး။
AD - ၁၉၇၁ - အမွတ္ (၇) ေဒသပါတီ နာမယ္နန္႕ ရခိုင္တိုင္းအတြက္ ေဒသပါတီကို ဖြဲ႕စီး။
AD - ၁၉၇၂ - ANUP ပါတီမွ ဥကၠဌ ဗိုလ္ႀကီးၾကာလွေအာင္ အလင္း၀င္၊ အေနာက္ပိုင္းတိုင္း စစ္ဌာနခ်ဳပ္ကို စစ္ေတြမွာ ဖြင့္လွစ္။
AD - ၁၉၇၃ - ALP ပါတီေခါင္းေဆာင္ ပီတာဘခ်ိဳရို႕ အလင္း၀င္။ ကုလားေဇာ္ဖား ဌာနခ်ဳပ္ကို
စစ္တပ္က သိမ္းပိုက္။
AD - ၁၉၇၄ - ရခိုင္တိုင္းကနိန္ ရခိုင္ျပည္နယ္ လို႕ ေျပာင္းလဲ သတ္မွတ္။
AD - ၁၉၇၃ - ဗိုလ္ခိုင္မိုးလင္း ေထာင္မွ လြတ္ေျမာက္။
AD - ၁၉၇၄ - ဗိုလ္ခိုင္မိုးလင္း ဦးေဆာင္ေရ ရခိုင္ျပည္ လြတ္ေျမာက္ရီး တပ္မေတာ္ ဖြဲ႕စီး။
AD - ၁၉၇၆ - ဗိုလ္ခိုင္မိုးလင္း နန္႕တပ္ဖြဲ႕ ရခိုင္ျပည္သို႔ မိုင္ႏွစ္ေထာင္ရွည္ေရ ကုန္းေၾကာင္း စစ္ေၾကာင္းခရီး စတင္၍ ခ်ီတက္။
AD - ၁၉၇၇ - ရခိုင္ျပည္ လြတ္ေျမာက္ရီး တပ္မေတာ္မွ ဗိုလ္ခိုင္မိုးလင္း ခ်င္းျပည္နယ္ တြန္းဇံတံတားနားမွာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို အဆံုး စီရင္ခ။ (ဇန္န၀ါရီ ၄)
ေအအိုင္ေအ ေခါင္းေဆာင္ ဦးစံေက်ာ္ထြန္း ဟုမၼလင္း ေတာထဲမွာ က်ဆံုး။ (ဇူလိုင္ ၂၄)
AD - ၁၉၈၀ - AIA ဥကၠဌ ထြန္းေရႊေမာင္၊ ရခိုင္ျပည္နယ္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ဥကၠဌ ေက်ာ္ဇံရႊီ၊ ဗိုလ္သက္ထြန္းရို႕အလင္း၀င္။
AD - ၁၉၈၈ - ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ရခိုင္အမ်ိဳးသား ရို႕က ရခိုင္အမ်ိဳးသား သမဂၢကို ဖြဲ႕စည္း၍ အမ်ိဳးသားရီး ဆႏၵကို ထုတ္ေဖာ္ျပသ။
AD - ၁၉၉၀ - ေမလရီးေကာက္ပြဲ၊ ရခိုင္ပါတီ ALD က ရခိုင္ျပည္မွာ မဲအျပတ္အသတ္အႏိုင္ရ။
AD - ၁၉၉၂ - ALD ဖ်က္သိမ္းျခင္း ခံရ။
AD - ၁၉၉၆ - ေက်ာင္းသားမ်ား ဆႏၵျပေစာ္တိ ရခိုင္ကို ကူးစက္။ ေက်ာင္းသားတခ်ိဳ႕ ထြက္ျပီးတိမ္းေရွာင္ခရ။
AD - ၂၀၀၇ - ကုန္ေစ်းႏႈန္း ျမင့္တက္လို႕ စစ္ေတြက ရဟန္း၊ ျပည္သူရို႕ စလို႕ဆႏၵျပ။ ျမန္မာႏိုင္ငံ နိန္ရာအႏွံကို ကူးစက္။
AD - ၂၀၀၉ - စစ္ေတြက အမ်ိဳးသားရီးရာ တက္ၾကြလႈပ္ရွားေရ လူငယ္တစ္စု ထိန္းသိမ္းခံရ။ ေထာင္ ႏွစ္အသီးသီးက်။
AD - ၂၀၁၀ - RNDP စတင္ဖြဲ႕စည္း။
AD - ၂၀၁၂ - RNDP ရာႏႈန္းျပည့္ မဲရရွိမႈျဖင့္ အင္အားအေကာင္းဆံုး ပါတီျဖစ္လာ။
AD - ၂၀၁၂ - ဦးသိန္းစိန္အစိုးရက ရခိုင္ျပည္လြတ္ေျမာက္ေရးပါတီကို ျငိမ္းခ်မ္းရီးေဆြးေႏြးဖို႕ကမ္းလွမ္း။
ကိုးကား-
၁။ ရခိုင္ျပည္ ႏိုင္ငံရီး ျဖစ္စိုင္သမိုင္း
၂။ သီရိ၀စၧ အမွတ္ (၁)
၃။ မဇၥ်ိမေဒသ အရီးေတာ္ပံုက်မ္း
၄။ စစ္တေကာင္းမွသည္ ရႏ ၱပိုဆီသို႔
အာရကန္ သိန္းဝင္းFb မွ ကူးယူေဖၚျပသည္။

ရခိုင္သူေဌးႀကီး ဦးရဲေက်ာ္သူ ( ၁၈၃၃- ၁၉၁၀ )

ဦးရဲေက်ာ္သူကို ၁၈၃၃ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ ၅ ရက္ေန႔၌ ယခု ဘဂၤလားေဒ့႐ွ္ႏိုင္ငံ၊ ပင္း၀ါၿမိဳ႕အနီး ပဲတလီ ေက်း႐ြာ၌ ဖြားသည္။ အဖမွာ ရခိုင္တိုင္းရင္းသား ဦးဒိုးေအာင္ႀကြယ္ျဖစ္၍ ညီအစ္ကို ၄ ဦးတြင္ တတိယ ေျမာက္ ျဖစ္သည္။
အ႐ြယ္ေရာက္လွ်င္ ညီအစ္ကိုႏွစ္ဦး မိမိတို႔၏ဇာတိ ရခိုင္ျပည္နယ္၊ စစ္ေတြၿမိဳ႕သို႔ အလုပ္႐ွာရန္ လာ ၾကသည္။ ပထမဦးဆံုး စစ္ေတြၿမိဳ႕ ကန္ဒကာ သူေဌးႀကီး ဦးသံၿခီြ၏ ကုန္ေရာင္းေလွတြင္ ေလွထိုးသား အျဖစ္ စတင္လုပ္ကိုင္ခ့ဲသည္။ အလုပ္ကို ႐ိုး႐ိုးသားသားႏွင့္ ႀကိဳးစား႐ံုမွ်မက ၀ီရိယ႐ွိမႈ အေျမာ္အျမင္ ႐ွိမွဳတို႔ေၾကာင့္ ေလွထိုးသား ေမာင္ရဲေက်ာ္သူကို သူေဌးႀကီး ဦးသံၿခီြက သမီးျဖစ္သူ မသံဒါျဖဴႏွင့္ လက္ထပ္ ေပးခ့ဲသည္။
လက္ထပ္ပြဲၿပီးေနာက္ ရ႐ွိေသာ မဂၤလာ လက္ဖြဲ႔ ရတနာေ႐ႊေငြမ်ားကို စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ဳိးစံု လုပ္ကိုင္ခ့ဲရာ ထိုေခတ္ ထို အခါက ရခိုင္ျပည္နယ္ စစ္ေတြၿမိဳ႕၌ အခ်မ္းသာဆံုး လုပ္ငန္း႐ွင္တစ္ဦးျဖစ္ခ့ဲသည္။
ဦးရဲေက်ာ္သူသည္ ေအာက္ေျခမွ တက္လာသူ ဘ၀နာခ့ဲသူပီပီ ဆင္းရဲသား၊ ေတာင္သူ လယ္သမားမ်ား အေပၚ စာနာမွဳ႐ွိသည္။ ဆန္စပါးေရာင္း၀ယ္ေရး လုပ္ငန္းတြင္ မိုးဘရားသား၊ စတီးဘရားသား၊ ဘလုတ္ ဘရားသား စသည့္ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီမ်ား၏ ေစ်းႏွိမ္မွဳကို နည္းမ်ဳိးစံုႏွင့္ ကာကြယ္၍ ရခိုင္ ေတာင္သူလယ္သ မားမ်ား မနစ္နာေစရန္ စပါးေစ်းကို ပိုမိုေပးခ့ဲသည္။ ဦးရဲေက်ာ္သူ၏ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားအနက္ "ဦးရဲေက်ာ္သူ အင္ကုမၸဏီလီမီတက္" လုပ္ငန္းသည္ အထင္႐ွားဆံုးျဖစ္သည္။ ဤလုပ္ ငန္းတြင္ ကုမၸဏီ႐ွယ္ယာ ပိုင္ဆိုင္သူမ်ားထံမွ အပ္ေငြႏွင့္ ထုတ္ေငြမ်ားကို ခ်က္လက္မွတ္စနစ္ သံုး၍ ေငြေခ်းျခင္း၊ ေ႐ႊေပါင္၊ ေျမေပါင္လက္ခံျခင္းတို႔ကို ေဆာင္႐ြက္ေသာေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ပထမဦးဆံုး ဘဏ္လုပ္ ငန္းပိုင္႐ွင္ဟု သတ္မွတ္ၾကသည္။

ဦးရဲေက်ာ္သူသည္ ေက်ာင္းသင္ပညာ မ႐ွိေသာ္လည္း ထူးျခားေသာ ဇြဲလံု႔လ ၀ီရိယ တီထြင္ဥာဏ္ႏွင့္ ျပည့္စံု၍ ေလွထိုးသားဘ၀မွ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း႐ွင္ ျဖစ္လာသူ၊ သူေဌး ျဖစ္လာေသာ္လည္း ဘ၀မေမ့ဘဲ ေလွထိုးသားဘ၀က အသံုးျပဳခ့ဲသည့္ ေလွာ္တက္ကို ေ႐ႊခ်လ်က္ အိမ္တြင္ ခ်ိတ္ဆြဲထားသူ၊ ထူးျခားမွဳ တစ္ရပ္ မွာ အမ်ားအက်ဳိးအတြက္ ေန႔စဥ္ နံနက္ ၄ နာရီ အိပ္ရာမွထကာ လက္ဆြဲမီးအိမ္ကိုင္ တပည့္ကေလးႏွင့္ အတူ စစ္ေတြၿမိဳ႕ကိုလွည့္၍ "အရပ္သားတို႔၊ ႐ြာသားတို႔၊ ထၾကေလာ့၊ျမစ္ေရထဲတြင္ ေငြေတြ ေမွ်ာေနသည္၊ ဆယ္ယူၾကေလာ့"ဟု ေဆာ္ၾသေလ့႐ွိသည္။
ဦးရဲေက်ာ္သူ၏ ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာမွဳ ဂုဏ္သတင္းေၾကာင့္ အိႏိၵယအစိုးရက ဖိတ္ၾကား၍ အိႏိၵယ သူေဌးမ်ားကို ခ်ီးျမွင့္သည့္ သူေဌးဘြဲ႔ႏွင့္ က်က္သေရေဆာင္ ေ႐ႊစလြယ္ရတံဆိပ္ ခ်ီးျမွင့္ခ့ဲသည္။ ၿဗိတိသွ် ျမန္မာျပည္ ေကာ္မ႐ွင္နာ၏ အႀကံေပးဘုတ္အဖြဲ႔၀င္အျဖစ္လည္း ပါ၀င္ေဆာင္႐ြက္ခ့ဲရသည္။
စီးပြားေရး ေအာင္ျမင္လာသည္ႏွင့္အမွ် ဘုရားတည္၊ ေက်ာင္းေဆာက္ အလွဴဒါနအေျမာက္အျမား ျပဳလုပ္ခ့ဲ သည္။ အထင္႐ွားဆံုးမွာ ေက်ာက္ေတာ္႐ွိ မဟာမုနိ ဘုရား သိမ္တန္ေဆာင္းေတာ္ႀကီး၊ ေၾကးဆင္းတုေတာ္ ႀကီးတို႔ ျဖစ္သည္။ ထိုစဥ္က ထင္႐ွားေသာ လယ္တီဆရာေတာ္ႀကီးကိုလည္း စစ္ေတြၿမိဳ႕သို႔ပင့္၍ တရားပြဲမ်ား က်င္းပေပးခ့ဲသည္။ လူမွဳေရးအေနျဖင့္ စစ္ေတြ ေဆး႐ံုႀကီး၌ အမ်ဳိးသမီး သားဖြားေဆာင္ ကို ေဆာက္လုပ္ လွဴဒါန္းခ့ဲသည္။ ယခုအခါ သံေက်ာင္း (သို႔) ဦးရဲေက်ာ္သူေက်ာင္းဟု အမည္တြင္ေသာ ဘုန္ႀကီးေက်ာင္းကို သက္႐ွိထင္႐ွား ရွိစဥ္ကပင္ ေဆာက္လုပ္ရန္ သစ္မ်ား၀ယ္၍ စီစဥ္ခ့ဲသည္။ ေနာင္အခါ ဖခင္ကို ရည္စူး၍ သားသမီးမ်ားက သံထည္မ်ားျဖင့္ တည္ေဆာက္ခ့ဲေသာေၾကာင့္ သံေက်ာင္းဟု အမည္တြင္ခ့ဲသည္။
ဦးရဲေက်ာ္သူႏွင့္ ေဒၚသံဒါျဖဴတို႔တြင္ သားသမီး (၁၀)ဦး ထြန္းကား၍ သား(၄)ေယာက္မွာ ထင္႐ွားသည္။ သားအႀကီးဆံုး ဦးခ်န္ထြန္းမွာ အဂၤလန္တြင္ ဥပေဒပညာသင္ၾကားခ့ဲၿပီး ဥပေဒေနာက္ဆံုးႏွစ္၌ ပထမတန္း မွ ေအာင္ျမင္ခ့ဲကာ ေနာင္အခါ ထင္႐ွားေသာ ဥပေဒပညာ႐ွင္တစ္ဦး ျဖစ္လာသည္။ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ကိုလိုနီလက္ေအာက္သို ႔က်ေရာက္ခဲ့စဥ္ ဆူးေလေစတီေတာ္ကို ျဖိဳဖ်က္ရန္ျကိဳးစားရာ ဦးခ်န္ထြန္းက အဂၤလန္ႏိုင္ငံ၀ိတိုရိယဘုရင္မျကီးထံ စာေ၇းျပီးကန္႔ကြက္ေသာေျကာင့္ ဆူးေလေစတီေတာ္ျကီး ပ်က္စီးမည္႔ေဘးမွကင္းေ၀းခဲ့သည္။
ဦးရဲေက်ာ္သူသည္ အသက္ ၇၇ ႏွစ္အ႐ြယ္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၇၂ ခုႏွစ္ နယုန္လျပည့္ေက်ာ္ (၁၃) ရက္ အဂၤါေန႔ နံနက္ (၈)နာရီတြင္ ကြယ္လြန္ခ့ဲသည္

https://www.facebook.com/photo.php?fbid=391170897690920&set=a.160870027387676.38583.100003940403187&type=1&theater

တိုက်ပွဲသတင်း

စစ်ကော်မရှင် လက်နက်ကြီး ကျရောက်၍ ကျောက်ဖြူမှာ ၃ နှစ်အရွယ် ကလေး ၁ ဦး ဒဏ်ရာရ

  ၁၃ အောက်တိုဘာ ၂၀၂၅ Lay Wadi Media  ကျောက်ဖြူမြို့နယ်မှာ စစ်ကော်မရှင် စစ်သင်္ဘောပေါ်က ပစ်ခတ်လိုက်တဲ့ လက်နက်ကြီး ကျည်ကျရောက်ပေါက်ကွဲ၍ ၃ နှစ...