(ကမၻာအေၾကာင္း)

ကမ႓ာ့တိုက္​ႀကီးမ်ားအ​ေၾကာင္​းကို ဖတ္နိုင္ဖို႔တစ္ေနရာထဲ စုစည္းေပးလိုက္ပါတယ္​။ ပံုမ်ားကိုေထာက္၍ အေသးစိတ္ဖတ္နိုင္ပါတယ္။ ေအးေဆးေဆးဖတ္ဖို႔နဲ႔ ျပန္ရွာဖို ့အဆင္ေျပေအာင္ Share လုပ္ၿပီး သိမ္းထားနိုင္​ပါတယ္​။ Credit - Original Uploaders YOBBO Knowledge

(ကမၻာအေၾကာင္း) ^^^^^^^^^^^^ (ကမၻာ့တိုက္ႀကီးမ်ား) ၁။ အာရွတိုက္ (အႀကီးဆံုး) ၁၇၂၁၂၀၀၀ စ/မိုင္။ ၂။ အာဖရိကတိုက္ စ/မိုင္ (၁၁) သန္းေက်ာ္။ ၃။ ေျမာက္အေမရိကတိုက္ စ/မိုင္ (၉) သန္းေက်ာ္။ ၄။ ေတာင္အေမရိကတိုက္ စ/မိုင္ (၈) သန္းေက်ာ္။ ၅။ ဥေရာပတိုက္ စ/မိုင္ (၃) သန္း (၈) သိန္းေက်ာ္။ ၆။ ဩစေၾတးလ်တိုက္(အငယ္ဆံုးတိုက္) စ/မိုင္ (၃) သန္း (၁)သိန္းေက်ာ္။ ၇။ အႏၱာတိကတိုက္။ ======================================= (ကမၻာ့သမုဒၵရာႀကီးမ်ား) ၁။ ပစိဖိတ္သမုဒၵရာ(အႀကီးဆံုး)။ ၂။ အတၱလႏၱိတ္သမုဒၵရာ။ ၃။ အိႏၵယသမုဒၵရာ။ ၄။ အာတိတ္သမုဒၵရာ။ ======================================= (ေနစႀကၤာဝဠာအတြင္းရွိၿဂိဳလ္ႀကီးမ်ား) ၁။ ဗဒၶဟူးၿဂိဳလ္ (Mercury)။ ၂။ ေသာၾကာၿဂိဳလ္ (Venus)။ ၃။ ကမၻာၿဂိဳလ္ (Earth)။ ၄။ ၾကာသပေတးၿဂိဳလ္ (Jupiter)။ ၅။ အဂါၤၿဂိဳလ္ (Mars)။ ၆။ စေနၿဂိဳလ္ (Satun)။ ၇။ ယူေရးနတ္ၿဂိဳလ္ (Uranus)။ ၈။ နပ္ပကၽြန္းၿဂိဳလ္ (Neptuns) _____________________________________________ ကမၻာ့အေရွ႕ျခမ္းႏွင့္ အေႏွာက္ျခမ္းကို ပိုင္းျခားထားေသာမ်ဥ္း>(ဂရင္းနစ္မ်ဥ္း) ကမၻာ့ေတာင္ဘက္ျခမ္းႏွင့္ ေျမာက္ဘက္ျခမ္းကို ပိုင္းျခားထားေသာမ်ဥ္း>(အီေကြတာမ်ဥ္း) ကမၻာ့စံေတာ္ခ်ိန္(၂)မ်ိဳးမွာ ၁။ ေဒသစံေတာ္ခ်ိန္။ ၂။ ဂရင္းနစ္စံေတာ္ခ်ိန္။ ကမၻာ့သက္တမ္း>(၄၅၅၀)ႏွစ္သန္းေပါင္း။ ကမၻာ့၏ အေလးခ်ိန္ (တန္ သန္းေပါင္း)>(၆၀၀)။ ကမၻာ့အႀကီးဆံုး ေရတံခြန္ -{ႏိုင္ရာဂါရာ}>(ကေနဒါ)။ ကမၻာ့အက်ယ္ဆံုး ေရတံခြန္ -(ခြန္)>(အင္ဒိုခ်ိဳင္းနား ကၽြန္းစြယ္)။ ကမၻာ့အျမင့္ဆံုး ေရတံခြန္ -(အိန္ဂ်ယ္)>(ဗင္နီဇြဲလား)။ ကမၻာ့အႀကီးဆံုး ေရခဲျမစ္- (ဘီယက္မိုး) >(ကေနဒါ)။ ကမၻာ့အႀကီးဆံုး ကၽြန္းစု-(အင္ဒိုနီးရွားကၽြန္းစု)> {အင္ဒိုနီးရွား}။ (ကမၻာ့လူဦးေရ- သန္း(၇၀၀၀)ေက်ာ္) ကမၻာ့ေပၚရွိ ႏိုင္ငံေပါင္း-(၁၉၇) ႏိုင္ငံ။ ကမၻာ့ ကုန္ ေျမ အက်ယ္အဝန္း-စတုရန္းမိုင္ေပါင္း> (၅၇၅၀၆၀၀၀)။ ကမၻာ့ ေရျပင္ အက်ယ္အဝန္း-စတုရန္းမိုင္ေပါင္း> (၁၃၉၄၃၄၀၀၀)။ ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ Credit:NMT-(RTD) ,ေနမင္းထြန္း(ရေသ့ေတာင္) YOBBO Knowledge

အာရွတိုက္ __________________

အာရွတိုက္သည္ ကမ ၻာေပၚရွိတိုက္ၾကီး ( ၇ )တိုက္ထဲတြင္အၾကီးဆံုးတိုက္ၿဖစ္သည္ ။ ခန္ ့မွန္းေၿခဧရိယာစတုရန္းမိုင္ ၁၇.၁၄ သန္း ခန္ ့ က်ယ္၀န္းၿပီး ကမ ၻာ့ကုန္းေၿမအာလံုး၏ ၃၀% ခန္ ့ တည္ရွိသည္ ။ အေနာက္ဖက္တြင္ဥေရာပတိုက္ႏွင့္ဆက္စပ္ေနၿပီး အၾကမ္းအားၿဖင့္ Ural ေတာင္တန္း ႏွင့္ပိုင္းၿခား ထားသည္ ။ အေရွ ့ဖက္တြင္ ဘာရိမ္းေရလက္ၾကားသည္ အာရွတိုက္ ႏွင့္ ေၿမာက္အေမရိကတိုက္အား ပိုင္းၿခားထားေသာ္လဲ အနီးဆံုးအပိုင္းမွာ ၅၁ မိုင္သာ ကြာေ၀းၿပီးထိလုနီးတည္ရွိသည္ ။ ေၿမာက္ဖက္ေဒသတြင္ရုရွားနိင္ငံ၏ ဆိုက္ေဘးရီးယား သစ္ေတာၾကီးတည္ရွိသည္ ။ ေတာင္ဖက္ မေလးရွား ႏွင့္ အင္ဒိုးနီးရွားကၽြန္ဆြယ္ ေဒသမ်ားတြင္ အပူပိုင္းအၿမဲစိမ္းသစ္ေတာမ်ား ဖံုးလႊမ္း ေနဆဲၿဖစ္သည္ ။ ကမ ၻာ့ဒုတိယ အၾကီးဆံုး Gobi ကႏ ၱာရသည္ တရုတ္နိင္ငံတြင္တည္ရွိသည္ ။ ကမ ၻာ့အရွည္ဆံုးၿမစ္ၾကီး ၁၀ - ၿမစ္ ထဲတြင္ ၇ - ၿမစ္ မွာ အာရွတိုက္တြင္တည္ရွိသည္ ။ ကမ ၻာ့အၿမင့္ဆံုး ဧ၀ရက္ ေတာင္သည္ နီေပါနိင္ငံတြင္တည္ရွိသည္ ။ ကမ ၻာ့ေၿမမ်က္ႏွာၿပင္အနိမ့္ဆံုး Dead Sea သည္ အေရွ ့အလယ္ပိုင္းေဒသတြင္တည္ရွိသည္ ။ ကမ ၻာေပါ ္ကအနက္ဆံုးေရခ်ိဳေရကန္ Lake Baikal သည္ ရုရွားနိင္ငံေတာင္ပိုင္းတြင္ရွိၿပီးတခ်ိဳ ့ေနရာမ်ားသည္ အနက္ဆံုး ( ၅၃ရ၁ - ေပ ) ထိရွိသည္ ။ အာရွတိုက္တြင္အလြန္ပူၿပင္းေၿခာက္ေသြ ့သည့္ ေဒသမ်ားရွိသကဲ့သို ့အလြန္ေအးသည့္ေဒသမ်ားႏွင့္ အၿမဲစြတ္စိုေနသည့္ေဒသမ်ားလဲမ်ားစြာရွိသည္ ။ ( ယဥ္ေက်းမွဳစတင္ရာေဒသ) ================ ေရွးေဟာင္း သမိုင္းပညာရွင္မ်ား၏ မွတ္တမ္းမ်ားအရ အစၥေရး ႏွင့္ေဂ်ာ္ဒန္ နိင္ငံေဒသ အနီး အေနာက္ဖက္ကမ္း အနီးရွိ Jericho ၿမိဳ ့သည္ ေရွးႏွစ္ေပါင္း ၈၀၀၀ - အခ်ိန္မွ စတင္တည္ရွိခဲ့သည့္ ကမ ၻာ့ေရွးအက်ဆံုးၿမိဳ ့ၿဖစ္သည္ ။ လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ ၁၀၀၀၀ - အခ်ိန္က အေရွ ့အလယ္ပိုင္းေဒသ တြင္ရွိခဲ့သည့္ “ မက္ဆိုပိုေတးမီးယား” ေဒသသည္ ကမ ၻာ့ေရွးအက်ဆံုးယဥ္ေက်းမွဳ စတင္ခဲ့ရာ ေဒသၿဖစ္သည္ ။ ထို ့အတူ တရုတ္ ႏွင့္ အိႏိၵယ လူမ်ိဳးမ်ားသည္လဲ ေရွးအက်ဆံုး ယဥ္ေက်းမွဳစတင္ခဲ့သည့္ လူမ်ိဳးမ်ားၿဖစ္သည္ ။ . . ........................... ( ဘာသာေရးစတင္ရာေဒသ) =============== ယေန ့ကမ ၻာေပါ ္မွ အၾကီးဆံုးဘာသာၾကီး ၅ - ခု သည္ အာရွတိုက္မွစတင္ခဲ့သည္ ။ အေရွ ့အလယ္ပိုင္းေဒသမွ ဂ်ဴးဘာသာ ၊ ခရစ္ယန္ ႏွင့္ အစၥလမ္ဘာသာကိုစတင္ခဲ့ၿပီး အိႏိၵယေဒသမွ ဟိႏၵဴ ဘာသာ ႏွင့္ ဗုဒြဘာသာကိုစတင္ခဲ့သည္ ။ ထိုဘာသာေရးမ်ားေၾကာင့္ပင္လွ်င္ အာရွတိုက္ရွိလူ ့အဖြဲ ့အစည္းမ်ားထဲတြင္ တခါတရံ ပဋိပကၡၿပသနာမ်ားၿဖစ္ပြားေနဆဲၿဖစ္သည္။ ( လူဦးေရ) .....,....................... အာရွတိုက္တြင္လူဦးေရ ၄ - ဘီလီယံေက်ာ္ ေနထိုင္ၾကၿပီး လူဦးေရတိုးပြားနွံန္း ကလဲ မ်ားၿပားလွ်က္ ရွိသည္ ။ ကမ ၻာေပါ ္ရွိလူဦးေရ ၅ -ဦးလွ်င္ ၃ - ဦးမွာ အာရွတိုက္ရွိနိင္ငံ ၄၈ - နိင္ငံတြင္ေနထိုင္ၾကသည္ ။ တရုတ္ ႏွင့္ အိႏိၵယနိင္ငံသည္ ကမ ၻာေပါ ္တြင္ လူဦးေရ အမ်ားဆံုး ႏွင့္ ဒုတိယ အမ်ားဆံုး နိင္ငံမ်ားၿဖစ္ၾကသည္ ။ အာရွတိုက္တလႊားရွိလူမ်ားေၿပာဆို သံုးစြဲေနၾကသည့္ ဘာသာစကားေပါင္း ၁၀၀၀ ေက်ာ္ရွိ ေနဆဲၿဖစ္သည္ ။ အာရွတိုက္ရွိလူအမ်ားစုသည္ လွ်ပ္စစ္မီး ႏွင့္ ေရးေကာင္းေရသန္ ့မရွိ ဘဲ အလြန္ဆင္းရဲသည့္ အေၿခအေနတြင္ ေနထိုင္ေနရဆဲၿဖစ္သည္ ။ သို ့ေသာ္အာရွတိုက္တြင္ အလြန္ခ်မ္းသာသည့္ လူမ်ားလဲ မ်ားစြာရွိသည္ ။ ကိုးရီးယား ၊ ဂ်ပန္ နိင္ငံမ်ားသည္ အာရွတိုက္မွ ခ်မ္းသာသည့္ ကမ ၻာထိပ္တန္းစက္မွဳ နိင္ငံမ်ား ၿဖစ္သည္ ။ ထို ့ေၾကာင့္ ဆင္းရဲမွဳ ၊ ခ်မ္းသာမွဳ ၊ ေရွးက်မွဳ ၊ ေခတ္မွီမွဳ ၊ မတူကြဲၿပားတဲ့ယဥ္ေက်းမွဳမ်ား ႏွင့္ ေရာယွက္ ေနသည့္ အာရွတိုက္သည္ ကမ ၻာ့တိုက္ၾကီး မ်ားထဲတြင္ အထူးၿခားဆံုးတိုက္ၿဖစ္သည္ ။ Credit: ( အကယ္ဒမီ) YOBBO Knowledge


 ဥေရာပတိုက္ _____________________

 ဥေရာပတိုက္သည္ ကမ ၻာ့တိုက္ၾကီး ၇ - တိုက္ ထဲတြင္ ဩစေၾတးလ်တိုက္ၿပီးလွ်င္ဒုတိယ အငယ္ဆံုး တိုက္ၿဖစ္သည္ ။ ဥေရာပတိုက္တြင္ကၽြန္းၾကီးမ်ားစြာရွိကာ ၿဗိတိသွ်ကၽြန္း ၊ အိုင္ယာလန္ကၽြန္း ၊ အိုက္စလန္ကၽြန္း ႏွင့္ ေၿမထဲပင္လယ္ေဒသရွိ Sardinia, Corsica, Sicily, Crete ကၽြန္းမ်ားပါ၀င္သည္ ။ ဥေရာပတိုက္တြင္ကၽြန္းဆြယ္ေဒသမ်ားစြာရွိသည္ ။ ဂရိ ၊ အီတလီနိင္ငံမ်ားသည္ကၽြန္းဆြယ္နိင္ငံမ်ားၿဖစ္သည္ ။ စပိန္ ႏွင့္ ေပါ ္တူဂီ ႏွစ္နိင္ငံတည္ရွိသည့္ကၽြန္းဆြယ္ကို Iberia ကၽြန္းဆြယ္ဟုေခါ ္သည္ ။ ေၿမာက္ဖက္ရွိဒိန္းမတ္နိင္ငံသည္ Jutland ကၽြန္းဆြယ္ကို၄င္း ၊ ဆြီဒင္ ႏွင့္ ေနာ္ေ၀ နိင္ငံသည္ Scandinavian ကၽြန္းဆြယ္ေဒသကို၄င္း ပိုင္ဆိုင္ၾကသည္ ။ ဥေရာပတိုက္ႏွင့္အာရွတိုက္ကို Ural ေတာင္တန္းမွ ပိုင္းၿခားထားသည္ ။ Ural ေတာင္တန္းသည္ ရုရွနိင္ငံကိုၿဖတ္ေက်ာ္သြားၿပီး ရုရွား၏ အေရွ ့ဖက္အပိုင္းသည္ အာရွ ၊ အေနာက္ဖက္ အပိုင္းမွာ ဥေရာပေဒသၿဖစ္သည္ ။ ဥေရာပတိုက္၏ေက်ာ္ၾကားသည့္ Alps ေတာင္တန္းသည္ ေဆြဇလန္ ၊ ၿပင္သစ္ ၊ အီတလီ ၊ Austria နိင္ငံမ်ားကို ၿဖတ္ေက်ာ္သြားၿပီး ထိုေတာင္တန္း၏ Matterhorn ေတာင္ထိပ္သည္ကမ ၻာ ေက်ာ္ ေတာင္ထိပ္ တခု ၿဖစ္သည္ ။ ဥေရာပ အေနာက္ေၿမာက္ေဒသတြင္ ေတာင္တန္းမ်ား ၊ ေတာင္ကုန္းမ်ား စြာတည္ရွိသည္ ။ ေနာ္ေ၀ကမ္းေၿခေဒသတြင္ ေရခဲေတာင္မ်ားစြာရွိကာ ၊ glaciers မ်ားစြာလဲဖံုးလႊမ္းေနဆဲၿဖစ္သည္ ။ ဥေရာပတိုက္သည္ အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စု အရြယ္အစားမွ်သာရွိေသာ္လဲ လူဦးေရသန္း ၈၀၀ - ခန္ ့ ေနထိုင္ၾကသည္ ။ ဥေရာပတိုက္တြင္နိင္ငံေပါင္း ၄၀ - ေက်ာ္ပါ၀င္ၿပီး ဘာသာစကားေပါင္း ၆၀ - ေက်ာ္ကိုေၿပာဆို ၾကသည္ ။ ဥေရာပတိုက္တြင္ၾကီးက်ယ္ခန္းနားသည့္ၿမိဳ ့ၾကီး ဒါဇင္ေပါင္းမ်ားစြာရွိသည္ ။ လန္ဒန္ၿမိဳ ့ ၊ ပဲရစ္ၿမိဳ ့မ်ားသည္ေရွးေခတ္အခ်ိန္မွ စတင္တည္ရွိခဲ့သည့္ၿမိဳ ့မ်ားၿဖစ္သည္ ။ ဂရိမွေအသင္ၿမိဳ ့ ၊ ဂ်ာမဏီမွ ဘာလင္ၿမိဳ ့၊ ဟန္ေဂရီမွ ဘူဒါဘတ္ၿမိဳ ့၊ စပိန္မွ မက္ဒရစ္ၿမိဳ ့၊ ရုရွားမွေမာ္စကိုၿမိဳ ့ ၊ ခ်က္နိင္ငံမွ Prague ၿမိဳ ့ ၊ အီတလီမွ Rome ၿမိဳ ့ ႏွင့္ ၾသစၾတီးယားမွ ဗီယင္နာၿမိဳ ့ မ်ားသည္ ဥေရာပတိုက္မွထင္ရွားေက်ာ္ၾကားသည့္ၿမိဳ ့မ်ားၿဖစ္ၾကသည္ ။ . . . ခန္းနားတဲ့ယဥ္ေက်းမွဳ *************** ဥေ၇ာပတိုက္၏ယဥ္ေက်းမွဳသည္ေၿမထဲပင္လယ္ ေဒသမွစတင္ခဲ့သည္ ။ လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ ၂၅၀၀ - ေက်ာ္အခ်ိန္မွစ၍ ဂရိကၽြန္းဆြယ္ေဒသမ်ားေပါ ္တြင္ ေရွးေခတ္ဂရိ ယဥ္ေက်းမွဳစတင္ခဲ့သည္ ။ ေနာက္ပိုင္းတြင္သူတို ့၏ ၾသဇာအာဏာမ်ားသည္ ေရာမအင္ပါယာ အၿဖစ္ေၿပာင္းလဲလာခဲ့သည္ ။ ေရာမအင္ပါယာသည္ ယေန ့အီတလီနိင္ငံေရာမၿမိဳ ့တြင္ အေၿခစိုက္ၿပီး ေၿမာက္ဖက္ၿဗိတိသွ်ေဒသမွသည္ ယေန ့အီရတ္နိင္ငံအထိက်ယ္ၿပန္ ့ခဲ့သည္ ။ ဂရိ ႏွင့္ ေရာမေခတ္သည္ေခတ္သစ္ဥေရာပအတြက္ အေၿခခံအုပ္ၿမစ္ၿဖစ္သည္ ။ ဂရိမ်ားသည္သခ်ၤာပညာ ၊ အေတြးအေခါ ္ ႏွင့္ ဒီမိုကေရစီကိုစတင္ခဲ့ၾကသည္ ။ ေရာမန္မ်ား၏ ဥပေဒ ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး နယ္ပါယ္တြင္ ထူးခၽြန္ၾကၿပီး ၾကီးက်ယ္ခန္းနားသည့္ လမ္းတံတားမ်ား ၊ တူးေၿမာင္းမ်ား ၊ ရဲတိုက္ၾကီးမ်ား ၊ နန္းေတာ္ၾကီးမ်ားကို တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကသည္ ။ ေရာ္မန္မ်ား၏ လက္ရာမ်ားကိုယေန ့အခ်ိန္အထိ ဥေရာပေဒသ အႏွံ ့တြင္ၿမင္ေတြ ့နိင္ဆဲၿဖစ္သည္ ။ (ခရစ္ယန္ဘာသာထြန္းကားလာၿခင္း) ************************** ခရစ္ယန္ဘာသာသည္ အေရွ ့အလယ္ပိုင္းေဒသမွ စတင္ခဲ့ၿပီး ေရာမေခတ္တြင္ဥေရာပသို ့ၿပန္ ့ႏွံ ့ သြားခဲ့သည္ ။ ရာစုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာ ဥေရာပ အေနာက္ဖက္မွ လူမ်ားသည္ ရိုမန္ကက္သလစ္ ဘာသာ၀င္ မ်ား ၿဖစ္ၾကသည္ ။ အေရွ ့ဥေရာပေဒသမွသူမ်ားသည္ Orthodox ခရစ္ယန္ကို ကိုးကြယ္ၾကၿပီး သူတို ့၏အဓိက ဘုရားေက်ာင္းသည္ Constantinople ( ယေန ့တူရကီနိင္ငံ အစၥတန္ဘူၿမိဳ ့အနီး ) ေဒသတြင္ရွိခဲ့သည္ ။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ရိုမန္ကက္သလစ္ဘာသာမွ ပရိုတက္စတစ္ ဘာသာခြဲထြက္ၿပီး ထိုေဒသရွိ လူဦးေရတ၀က္ခန္ ့မွာ ပရိုတက္စတစ္ဘာသာ၀င္မ်ား ၿဖစ္လာခဲ့ၾကသည္ ။ ဥေရာပေဒသတြင္တၿခား ဂ်ဴးဘာသာ ၊ အစၥလမ္ ႏွင့္ ဗုဒြ ဘာသာကိုးကြယ္သူမ်ားလဲ အနည္းငယ္ရွိၾကသည္ ။ . (ဥေရာပေဒသ ၿဖတ္သန္းခဲ့သည့္သမိုင္း) *************************** ေအဒီ ၄၇၆ - ခန္ ့အခ်ိန္တြင္ေရာမအင္ပါယာၿပိဳလ္ကြဲ လာၿပီးေနာက္ဥေရာပေဒသ သည္အလယ္ေခတ္သို ့ေရာက္ရွိလာခဲ့သည္ ။ ေရာမအင္ပါယာၿပိဳလ္ကြဲမွဳ ႏွင့္အတူ ဘုရင့္နိင္ငံငယ္ မ်ားစြာေပါ ္လာခဲ့ၿပီး ၊ ထိုနိင္ငံငယ္မ်ားသည္လဲ ေရာ္မန္ ဥပေဒအတိုင္းအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾကသည္ ။ ဘုရင့္နိင္ငံငယ္မ်ားအၾကား ကုန္သြယ္မွဳအခြင့္အေရး ပိုမိုရရွိေအာင္ၾကိဳးစားရင္း စစ္ပြဲဆက္မ်ားစြာၿဖစ္ပြားကာ အနိင္ရဘုရင္မ်ားသည္ၾသဇာပါ၀ါၾကီးမားလာခဲ့သည္ ။ ၾကီးမားသည့္စစ္တပ္မ်ား ၊ ေရတပ္မ်ားထူေထာင္ နိင္ၿပီးေနာက္ ေအဒီ ၁၄၀၀ - ခန္ ့အခ်ိန္တြင္ ဥေရာပေဒသ၌ စပိန္ ႏွင့္ေပါ ္တူဂီတို ့သည္ အင္အားအၾကီးဆံုးၿဖစ္လာခဲ့သည္ ။ စပိန္ ႏွင့္ေပါ ္တူဂီတို ့သည္ကမ ၻာတလႊားရြက္လႊင့္ သြားလာၿပီး အာရွ ၊ အာဖရိက ႏွင့္ အေမရိက ေဒသမ်ားတြင္ ပထမဆံုးအင္ပါယာထူေထာင္ခဲ့ၾကသည္ ။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ၿဗိတိန္ ၊ ၿပင္သစ္ ၊ ဒါတ္ခ်္ တို ့မွလဲ ကမ ၻာတလႊား အင္ပါယာကို အၿပိဳင္အဆိုင္ ထူေထာင္လာခဲ့ၾကသည္ ။ ဥေရာပတိုက္သားမ်ား၏နယ္ေၿမခ်ဲ ့ထြင္မွဳ ႏွင့္အတူ ရိုမန္ကက္သလစ္ ခရစ္ယန္ဘာသာသည္လဲ ကမ ၻာတလႊားသို ့ၿပန္ ့ႏွံ ့သြားခဲ့သည္ ။ ဥေရာပတိုက္သားမ်ားသည္ခ်မ္းသာၾကြယ္၀လာမွဳ ႏွင့္အတူၾကီးက်ယ္ခန္းနားသည့္အနဳပညာမ်ား ၊ ပိသုကာပညာမ်ား ၊ သိပြံပညာမ်ားကိုတည္ထြင္ လာနိင္ခဲ့သည္ ။ ေအဒီ ၁၇၀၀ - ၁၈၀၀ အခ်ိန္မ်ားတြင္စက္မ်ားကို အသံုးၿပဳကာ ကုန္ပစၥည္းမ်ားကို ပိုမိုထုတ္လုပ္လာနိင္သည့္ စက္ရံုမ်ားကိုတည္ေထာင္လာနိင္ခဲ့သည္ ။ ၄င္းကိုစက္မွဳေတာ္လွန္ေရးဟုေခါ ္ၿပီး ဥေရာပေဒသ သည္ ပို၍ခ်မ္းသာကာ ပို၍ ၾသဇာၾကီးမားလာခဲ့သည္ ။ ၁၉၁၄ - ခုႏွစ္တြင္ ဥေ၇ာပနိင္ငံမ်ားသည္ ကိုလိုနီနယ္ေၿမအၿငင္းပြားမွဳ ႏွင့္အတူ ပထမ ကမ ၻာစစ္ၿဖစ္ပြားလာခဲ့သည္ ။ ၁၉၁၇ - ခုႏွစ္တြင္ ဥေရာပ မွ ရုရွားနိင္ငံတြင္ ကြန္ၿမဴနစ္စနစ္ၾကီးစိုးလာၿပီး ဆိုဗီယက္ယူနီယံ အမည္ရွိ ရုရွား အင္ပါယာၾကီးထြန္းကားလာခဲ့သည္ ။ ၁၉၃၆ - ခုႏွစ္တြင္ အင္အားၾကီးထြားလာသည့္ ဂ်ာမန္ နာဇီမ်ားသည္ စစ္ပြဲမ်ားဖန္တီးရာမွ ဒုတိယ ကမ ၻာစစ္ၿဖစ္ပြားလာၿပန္သည္ ။ ဒုတိယကမ ၻာစစ္တြင္ဂ်ာမန္မ်ားစစ္ရွံဳးမွဳ ႏွင့္အတူ ဆိုဗီယက္ယူနီယံ၏ၾသဇာသည္ ဥေရာပတြင္ ၾကီးမားလာခဲ့ကာ အေရွ ့ဥေရာပေဒသရွိနိင္ငံ အမ်ားအၿပားသည္ ဆိုဗီယက္အုပ္စု၀င္ ကြန္ၿမဴနစ္နိင္ငံၿဖစ္လာခဲ့သည္။ ၁၉၈၀ - ခုႏွစ္တြင္ ဆိုဗီယက္ၿပည္ေထာင္စု ၿပိဳလ္ကြဲမွဳ ႏွင့္အတူ ဥေရာပအေရွ ့ဖက္ေဒသမွ နိင္ငံအမ်ားအၿပားသည္ လြတ္လပ္သည့္ နိင္ငံၿဖစ္လာခဲ့သည္ ။ (ယေန ့ဥေရာပ) *********** ဆိုဗီယက္ၿပည္ေထာင္စုၿပိဳလ္ကြဲမွဳ ႏွင့္အတူ ကြန္ၿမဴနစ္စနစ္က်င့္သံုးခဲ့သည့္ အေရွ ့ဥေရာပ နိင္ငံ အမ်ားအၿပား သည္လဲဒီမိုကေရစီနိင္ငံၿဖစ္လာခဲ့သည္ ။ ၂၀ -ရာစုအခ်ိန္တြင္ဥေရာပနိင္ငံၾကီးမ်ားသည္ ကမ ၻာတလႊားရွိ သူတို ့၏ကိုလိုနီနယ္ေၿမမ်ားကို စြန္ ့ လႊတ္ခဲ့ရသည္ ။ သို ့ေသာ္ ဥေရာပေဒသ သည္ ေရွးယခင္ အခ်ိန္ကကဲ့သို ့ပင္ အနဳပညာနယ္ပါယ္ ၊ သိပြံပညာရပ္ဆိုင္ရာနယ္ပါယ္ ႏွင့္ စက္မွဳ ပညာရပ္နယ္မ်ားတြင္လဲ ကမ ၻာ့ေရွ ့ေဆာင္ေဒသ အၿဖစ္ရပ္ ရပ္တည္ကာ ခ်မ္းသာၾကြယ္၀သည့္ ေဒသအၿဖစ္ ရွိေနဆဲၿဖစ္သည္ ။ Credit: အကယ္ဒမီ YOBBO Knowledge ေၿမာက္အေမရိကတိုက္ ______________________



ေၿမာက္အေမရိကတိုက္ ______________________

 ေၿမာက္အေမရိက တိုက္သည္ ကမ ၻာ့တိုက္ၾကီး ၇- တိုက္ထဲတြင္ အာရွ ၊ အာဖရိက တိုက္ၿပီးလွ်င္ တတိယအၾကီးဆံုး တိုက္ၿဖစ္သည္ ။ ကေနဒါ ၊ အေမ၇ိက ႏွင့္မကၠဆီကိုနိင္ငံမ်ားသည္ ေၿမာက္အေမရိကတိုက္တြင္ ပိုင္းၿခားတည္ရွိသည္ ။ ကမ ၻာ့အၾကီးဆံုးကၽြန္း Greenland ၊ အေမရိက တိုက္ အလယ္ပိုင္း ႏွင့္ ကာေရဗီယံေဒသမွတခ်ိဳ ့ ကၽြန္းမ်ား ကိုလဲ ေၿမာက္အေမရိက တိုက္၏ အစိတ္အပိုင္းဟု သတ္မွတ္ေလ့ရွိၾကသည္ ။ America အမည္သည္အီတလီလူမ်ိဳးေရေၾကာင္း ခရီးသြား Amerigo Vespucci ၏ အမည္မွဆင္းသက္လာခဲ့ၿခင္း ၿဖစ္သည္ ။ သူသည္ ေအဒီ ၁၄၉၀ - ခုႏွစ္အခ်ိန္က ေတာင္အေမရိက တိုက္သို ့စတင္ေရာက္ရွိခဲ့ၿပီး ေၿမာက္အေမရိက ေဒသ သို ့လဲ ေရာက္ရွိခဲ့သူၿဖစ္သည္ ။ ေနာက္ပိုင္းေၿမပံုေရးဆြဲသူမ်ားသည္ ပထမဆံုးေတာင္အေမရိကတိုက္ကို ေရးဆြဲၿပီးေနာက္ Vespucci ကိုဂုဏ္ၿပဳသည့္ အေနၿဖင့္ South America ဟု အမည္ေပးခဲ့ၾကသည္ ။ မေရွးမေႏွာင္းမွာပင္ ေၿမာက္ဖက္ေဒသသည္လဲ North America ၿဖစ္လာခဲ့သည္ ။ (ရာသီဥတု) ------------------------ ေၿမာက္အေမရိကေဒသတြင္ရာသီဥတုပံုစံ မ်ိဳးစံုကိုေတြ ့ရွိနိင္သည္ ။ ေၿမာက္ဖက္အက်ဆံုးေဒသမ်ားတြင္ေရခဲခ်ပ္မ်ား ဖံုးလႊမ္းေနသည္ ။ ေၿမာက္အေမရိကတိုက္အလယ္ပိုင္း ႏွင့္ ကာေရဗီယံေဒသသည္ အပူပိုင္း သမမွ ်တသည့္ ရာသီဥတုရွိသည္ ။ အေနာက္ေၿမာက္ဖက္ေဒသသည္မိုးမ်ားစြာ ရြာသြန္းသည့္ေဒသၿဖစ္သည္ ။ အေမရိကန္ အေနာက္ဖက္ ႏွင့္ မကၠဆီကို ၿမာက္ဖက္ေဒသမ်ားတြင္ေၿခာက္ေသြ ့သည့္ ကုန္းေၿမႏွင့္ ကႏ ၱာရမ်ားမွ ဧရိယာမ်ားစြာ ဖံုးလႊမ္းလွ်က္ရွိသည္ ။ (အေရွ ့ဖက္ေဒသ) ---------------------- ေၿမာက္အေမရိကတိုက္ အေရွ ့ဖက္ကမ္းေၿခ ေဒသ သည္ရွည္လွ်ားသည့္ေၿမၿပန္ ့ လြင္ၿပင္ ေဒသၿဖစ္သည္ ။ Appalachians အမည္ရ ေတာင္တန္းသည္ ထိုေၿမၿပန္ ့လြင္ၿပင္ေဒသတြင္ အေမရိကန္ နိင္ငံ Alabama ေဒသမွသည္ ကေနဒါနိင္ငံ Québec ေဒသ အထိ သြယ္တန္းလွ်က္ရွိသည္ ။ အေရွ ့ေၿမာက္ဖက္ ကေနဒါ ႏွင့္ အေမရိကေဒသတြင္ သစ္ေတာထူထပ္သည့္ ေတာေတာင္မ်ားစြာရွိကာ ၿမစ္မ်ားစြာလဲၿဖတ္သန္းစီးဆင္းလွ်က္ရွိသည္ ။ (အေနာက္ဖက္ေဒသ) -------------------- ေရာ့ကီးေတာင္တန္းသည္ေၿမာက္အေမရိက တိုက္ အေနာက္ဖက္တြင္ မကၠဆီကိုေဒသမွ သည္ အလာစကာေဒသအထိသြယ္တန္းလွ်က္ရွိသည္ ။ အေနာက္ဖက္ကမ္းရိုးတမ္းေဒသတြင္ ေတာင္တန္းမ်ားစြာရွိၿပီး ဤေဒသ၏ ထင္ရွားသည့္ ဆားငံေရကန္မွာ Great Salt Lake ၿဖစ္သည္ ။ ဤေဒသရွိၿမစ္မ်ားစြာသည္ပစၥဖိတ္သုမုဒၵရာထဲသို ့ စီး၀င္သည္ ။ (အလယ္ပိုင္းေဒသ) ------------------------ အေနာက္ဖက္ေရာ့ကီးေတာင္တန္း ႏွင့္ အေရွ ့ဖက္ Appalachians ေတာင္တန္းၾကား ေဒသသည္ေၿမၿပန္ ့လြင္ၿပင္ၿဖစ္ၿပီး Great Plains ဟုေခါ ္ဆိုၾကသည္ ။ ထိုေနရာအမ်ားစုသည္သစ္ပင္ၾကီးမ်ားကင္းမဲ့သည့္ ၿမက္ခင္းလြင္ၿပင္ၿဖစ္သည္ ။ ယေန ့အခ်ိန္တြင္ထိုေနရာသည္ ဂ်ံဳစပါးစိုက္ပ်ိဳးရာ အဓိကေဒသၿဖစ္သည္ ။ (ေၿမာက္ပိုင္းေဒသ) ----------------------- ေၿမာက္အေမရိကတိုက္ေၿမာက္ဖက္ ႏွင့္ အေရွ ့ေၿမာက္ေဒသကို Canadian Shield ဟု ေခါ ္သည္ ။ ကေနဒါ နိင္ငံ၏ဧရိယာအမ်ားစုသည္ Canadian Shield ေဒသၿဖစ္သည္ ။ ၾကီးမားသည့္ေက်ာက္တံုးခ်ပ္မ်ား ၊ ေရခဲလြင္ၿပင္ ေဒသၿဖစ္ကာ ရာသီဥတုဆိုး၀ါးၿပီး စိုက္ပ်ိဳးေရးႏွင့္ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးခက္ခဲရာေဒသၿဖစ္သၿဖင့္ လူေနထိုင္မွဳနဲပါးသည္ ။ (ေရအရင္းအၿမစ္) --------------------- ေၿမာက္အေမရိက ေဒသသည္ ေရ အရင္းအၿမစ္ အမ်ားအၿပားရွိရာေဒသၿဖစ္သည္ ။ ၿမစ္ၾကီးမ်ားစြာရွိၿပီး Missouri ၿမစ္မွာ ေၿမာက္အေမရိက တိုက္၏အရွည္ဆံုးၿမစ္ၿဖစ္သည္ ။ မစၥစပီၿမစ္မွာ အေရးပါဆံုးၿမစ္ၿဖစ္ၿပီး အၿခားထင္ရွားသည့္ၿမစ္မ်ားမွာ Colorado, Columbia, Yukon, Mackenzie, Fraser, ႏွင့္ St. Lawrence ၿမစ္မ်ား ၿဖစ္ၾကသည္ ။ ေၿမာက္အေမရိကတိုက္ အလယ္ပိုင္း အေပါ ္ဖက္တြင္ ေရခ်ိဳ ေရကန္ၾကီး ၅ -ကန္ေပါင္းစပ္တည္ရွိၿပီး ၄င္းကို Great Lakes ဟုေခါ ္သည္ ။ ေၿမာက္အေမရိကေဒသတြင္ပင္လယ္ေကြ ့ ၃ - ခုတည္ရွိသည္ ။ ယင္းတို ့မွာ ေတာင္ဖက္ရွိ မကၠဆီကိုပင္လယ္ေကြ ့ ၊ အေနာက္ေၿမာက္ဖက္ရွိ အလစကာပင္လယ္ ေကြ ့ ၊ ေၿမာက္ဖက္ေဒသရွိ Hudson ပင္လယ္ေကြ ့တို ့ ၿဖစ္သည္။ ( ေၿပာင္းေရြ ့ေနထိုင္သူမ်ား၏ေဒသ) -------------------------------- ဤေဒသတြင္လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ေထာင္ခ်ီမွ စတင္ေနထိုင္ခဲၾကသည့္ ေဒသခံ အေမရိကန္ လူမ်ိဳးမ်ားကို Native Americans မ်ားဟုေခါ ္သည္ ။ ၁၄၉၂ - ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းဥေရာပတိုက္သားမ်ား စတင္ေရာက္ရွိခ်ိန္မွစ၍ ေဒသခံလူမ်ိဳးမ်ား နယ္ေၿမ တၿဖည္းၿဖည္းဆံုးရွံဳးခဲ့ရသည္ ။ သို ့ေသာ္တခ်ိဳ ့ေဒသတြင္ေဒသခံလူမ်ိဳးမ်ား၏ ယဥ္ေက်းမွဳတည္ရွိေနဆဲၿဖစ္သည္ ။ ေၿမာက္ပိုင္း ေရခဲေဒသမွ အက္စကီမို ေခါ ္ Inuit လူမ်ိဳးမ်ား ၊ မကၠဆီကိုေတာင္ဖက္ေဒသမွ မာယာလူမ်ိဳးမ်ားသည္ ယေန ့အခ်ိန္ထိ သူတို ့၏ ေဒသတြင္ ေနထိုင္ေနၾကဆဲၿဖစ္သည္ ။ ယေန ့အခ်ိန္တြင္ေၿမာက္အေမရိကတိုက္၌ လူသန္း ၅၈၀ - ခန္ ့ေနထိုင္ေနၾကၿပီး အမ်ားစုမွာ ကမ ၻာ့ေနရာစံုမွၿဖစ္သည္။ မကၠဆီကိုၿမိဳ ့ ၊ နယူးေယာက္ၿမိဳ ့ႏွင့္ ေလာ့စ္အင္ဂ်လီၿမိဳ ့မ်ားသည္ကမ ၻာ့လူဦးေရ အထူထပ္ဆံုးၿမိဳ ့ မ်ားထဲတြင္ပါ၀င္သည္ ။ ေၿမာက္အေမရိကေဒသဖြံ ့ၿဖိဳးတိုးတက္လာသည္ႏွင့္ အမွ် ကမ ၻာတလႊားမွ လူမ်ားအေၿခခ်ရန္ေရာက္ရွိ လာခဲ့ၾကသည္ ။ ကေနဒါ ေဒသတြင္ ၿဗိတိသွ် ႏွင့္ၿပင္သစ္လူမ်ိဳး အမ်ားဆံုးအေၿခခ်ရန္ေရာက္ရွိခဲ့ၿပီး ၊ အေမရိကေဒသတြင္ ၿဗိတိသွ် အႏြယ္သည္လူဦးေရ၏ ၃ ပံု ၁ ပံု ရွိသည္ဟုဆိုသည္ ။ ထို ့အတူမကၠဆီကိုေဒသမွလူမ်ားသည္ေဒသခံ လူမ်ိဳးမ်ား ႏွင့္ ဥေရာပတိုက္သားစပိန္လူမ်ိဳးမ်ား မွ ဆင္းသက္လာသူအမ်ားစုၿဖစ္ၾကသည္ ။ Credit:အကယ္ဒမီ YOBBO Knowledge



 ေတာင္အေမရိကတိုက္ ________________________

 ကမ ၻာ့တိုက္ၾကီး ရ- တိုက္ထဲတြင္ အာရွ ၊ အာဖရိက ႏွင့္ ေၿမာက္အေမရိကၿပီးလွ်င္ စတုထၳ အၾကီးဆံုးတိုက္ၿဖစ္သည္ ။ ဧရိယာစတုရန္းမိုင္ ၆၈၈၀ရ၀၀ က်ယ္၀န္းၿပီး လူဦးေ၇ထူထပ္သည့္ၿမိဳ ့မ်ားစြာ ၊ ေခတ္သစ္အေဆာက္အဦးမ်ားစြာ ႏွင့္ ယဥ္ေက်းမွဳေပါင္းမ်ားစြာရွိေသာ္လည္း လူေနထိုင္ၿခင္းမရွိေသးသည့္ ေနရာမ်ားစြာ က်န္ရွိေသးသည့္ေဒသၿဖစ္သည္ ။ ကမ ၻာ့အၾကီးဆံုးေတာင္တန္းမ်ားထဲတြင္ ပါ၀င္သည့္ အင္ဒီး ေတာင္တန္းသည္ ေတာက္အေမ၇ိကတိုက္ တခုလံုးနီးနီး အေနာက္ဖက္ေဒသတြင္ေတာင္ေၿမာက္ သြယ္တန္းေနသည္ ။ ဘိုလီးဗီးယားနိင္ငံ၏ တခ်ိဳ ့ၿမိဳ ့မ်ားသည္ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာၿပင္အၿမင့္ ေပ - ၁၂၀၀၀ ေက်ာ္သည့္ အင္ဒီးေတာင္တန္း၏အၿမင့္ပိုင္းေတာင္ထိပ္မ်ားရွိရာ Altiplano ေဒသတြင္တည္ရွိသည္ ။ ဤေဒသတြင္ ကမ ၻာ့အၿမင့္ဆံုး ကူးသန္း သြားလာနိုင္ေသာ Lake Titicaca အမည္ရွိ ေရကန္ႀကီးသည္ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာၿပင္အထက္ ၁၂၅၀၀ - ေပ အၿမင့္တြင္တည္ရွိသည္ ။ ေရွးတခ်ိန္က ကမ ၻာ့သမိုင္းတြင္ထင္ရွားသည့္ Inca အင္ပါယာ သည္ဤေဒသတြင္တည္ရွိခဲ့သည္ ။ ေတာင္အေမရိကတိုက္၏အရွည္ဆံုးၿမစ္ၿဖစ္သည့္ အေမဇံုၿမစ္သည္ပီရူးနိင္ငံ အင္ဒီးေတာင္တန္းမွ ၿမစ္ဖ်ားခံကာ ဘရာဇီးနိင္ငံတြင္အမ်ားဆံုး ၿဖတ္ေက်ာ္ၿပီး အတၱလန္တိတ္သမုဒၵရာထဲသို ့စီး၀င္သည္ ။ ကမၻာ့အၾကီးဆံုးအၿမဲစိမ္းအေမဇံုမိုးသစ္ေတာသည္ စတုရန္းမိုင္ ၁.၄ သန္း ခန္ ့က်ယ္၀န္းၿပီး ထိုအထဲတြင္ လူသူမသိေသးသည့္အပင္မ်ိဳးစိတ္ေပါင္းမ်ားစြာႏွင့္ ကုန္းေန ၊ ေရေန သတၱ၀ါမ်ားစြာရွင္သန္က်က္စား လွ်က္ရွိသည္ ။ ဗင္နီဇြဲလားနိင္ငံရွိ Angel Falls ေရတံခြန္သည္ အၿမင့္ေပ ၃၂၁၂ - ေပ အၿမင့္မွစီးဆင္းေနသည့္ ကမ ၻာ့ အၿမင့္ဆံုး အဆက္မၿပတ္စီးဆင္းေနသည့္ ေရတံခြန္ၿဖစ္သည္ ။ Iguaçu Falls ေရတံခြန္သည္ ဘရာဇီးနိင္ငံ ႏွင့္ အာဂ်င္တီးနားနိင္ငံ နယ္စပ္တြင္တည္ရွိၿပီး ေတာင္အေမရိကတိုက္၏ထူးၿခားသည့္ သဘာ၀ အလွတခုၿဖစ္သည္။ အာဂ်င္တီးနားနိင္ငံအလယ္ပိုင္းရွိ Pampas အမည္ရၿမက္ခင္းလြင္ၿပင္သည္ ေတာင္အေမရိကတိုက္၏ ထင္ရွားသည့္ေနရာ တခုၿဖစ္သည္ ။ ၁၈ -ရာစုေနာက္ပိုင္းမွစ၍ ထိုေနရာတြင္ က်က္စားသည့္ ႏြားရိုင္းမ်ားကို ဖမ္းဆီးသည့္ gauchos ေခါ ္ Cowboys မ်ားေပါ ္လာခဲ့သည္ ။ Gauchos မ်ားသည္ေတာင္အေမရိကေဒသ၏ လူစြမ္းေကာင္းမ်ား အမွတ္သေကၤတၿဖစ္ေသာေၾကာင့္ cattle on the pampas ဟုတင္စားေခါ ္ေ၀ါ ္ၾကသည္ ။ ေတာင္အေမရိကတိုက္တြင္ ကႏ ၱာရ ၃ - ခုတည္ရွိသည္ ။ ၄င္းတို ့မွာ ေတာင္အေမရိကေတာင္ဖက္ ၊ အာဂ်င္တီးနားနိင္ငံတြင္တည္ရွိကမ ၻာေပါ ္ တြင္ တတိယ အၾကီးဆံုး Patagonia ကႏ ၱာရ ၊ ပီရူးနိင္ငံအေနာက္ဖက္ကမ္းရွိ Sechura ကႏ ၱာရ ၊ ခ်ီလီနိင္ငံေၿမာက္ဖက္ရွိ Atacama တို ့ၿဖစ္သည္ ။ ေတာင္အေမရိကတြင္ေနထိုင္သည့္လူဦးေရမွာ သန္း ၄၀၀ ေက်ာ္သာရွိၿပီးကမ ၻာ့လူဦးေရ၏ ၆ % ခန္ သာေနထိုင္ၾကကာ ထိုလူဦးေရ၏ ထက္၀က္ခန္ ့မွာ ဘရာဇီး နိင္ငံတြင္ေနထိုင္ၾကသည္ ။ ဤေဒသမွ ေဒသခံမ်ား၏ အဓိက အင္ပါယာမွာ Inca အင္ပါယာၿဖစ္ခဲ့ၿပီးသူတို ့၏အၿမင့္ဆံုး အခ်ိန္သည္ ေအဒီ ၁၅ - ရာစုေခတ္အခ်ိန္မွၿဖစ္သည္ ။ ၁၆ -ရာစုအစတြင္စပိန္မ်ားေရာက္လာၿပီးေနာက္ Inca အင္ပါယာေခတ္ ေပ်ာက္ကြယ္ခဲ့ရသည္ ။ ေတာင္အေမရိကနိင္ငံတြင္ေနထိုင္ၾကသူမ်ားသည္ ၿခားနားသည့္သမိုင္းေနာက္ခံမ်ားစြာမွ ဆင္းသက္လာၾကသူမ်ားၿဖစ္သည္ ။ အဓိက လူမ်ိဳးအုပ္စု ၃ - စုရွိခဲ့ကာ ေဒသခံလူမ်ိဳးမ်ား ၊ စပိန္ႏွင့္ေပါ ္တူဂီေဒသမွဥေရာပတိုက္သားမ်ား ၊ အာဖရိကတိုက္မွေခါ ္ေဆာင္လာခဲ့သည့္လူမဲကၽြန္မ်ားမွ ေရာေႏွာဆင္းသက္လာသူအမ်ားစုၿဖစ္သည္ ။ ေတာင္အေမရိကတိုက္တြင္နိင္ငံ ၁၁ -နိင္ငံ ႏွင့္ ၿပင္သစ္ကိုလိုနီနယ္တခုပါ၀င္သည္ ။ နိင္ငံ ၁၂ - နိင္ငံမွာ အာဂ်င္တီးနား ၊ ဘိုလီဗီးယား ၊ ဘရာဇီး ၊ ခ်ီလီ ၊ ကိုလံဗီယာ ၊ အီေကြဒိုး ၊ Guyana ၊ ပါရာေဂြး ၊ ပီရူး ၊ Suriname ၊ ဥရုေဂြး ႏွင့္ ဗင္နီဇြဲလားနိင္ငံတို ့ၿဖစ္သည္ ။ ဘရာဇီးနိင္ငံသည္ေတာင္အေမရိကတိုက္တြင္ အၾကီးဆံုးနိင္ငံၿဖစ္ၿပီး ၊ ကမ ၻာ့ေတာင္ဖက္အက်ဆံုးၿမိဳ ့မွာ အာဂ်င္တီးနားနိင္ငံရွိ Ushuaia ၿမိဳ ့ၿဖစ္သည္ ။ ေတာင္အေမရိက ၉ -နိင္ငံတြင္စပိန္ဘာသာစကားကို ေၿပာဆိုၾကၿပီး ၊ ဘရာဇီးနိင္ငံတြင္ ေပါ ္တူဂီ ဘာသာစကား ၊ Guyana နိင္ငံတြင္အဂၤလိပ္ဘာသာစကား ၊ Suriname နိင္ငံတြင္ ဒါတ္ခ်္ဘာသာစကား ၊ ၿပင္သစ္ကိုလိုနီေဒသတြင္ၿပင္သစ္ဘာသာစကားကို အဓိကေၿပာဆိုၾကသည္ ။ သို ့ေသာ္ သန္းခ်ီသည့္လူမ်ားမွာလဲ ေဒသခံ ဘာသာစကားမ်ားၿဖစ္သည့္ Quechua ႏွင့္ Aymara ဘာသာစကားကိုေၿပာဆိုေနၾကဆဲဟုဆိုသည္ ။ Credit:(အကယ္ဒမီ) YOBBO Knowledge




  ျသစေၾတးလ်တုိက္ ____________________\

  လူသားမ်ိဳးႏြယ္အစ အာဖရိကမွဟု ပညာရွင္မ်ားမွ ယံုၾကည္ၾကသည္ ။ အာဖရိက တိုက္သည္ အာရွတိုက္ၿပီးလွ်င္ ဒုတိယ အၾကီးဆံုးတိုက္ၿဖစ္သည္ ။ ကမ ၻာ့အၾကီးဆံုးကႏ ၱာရၿဖစ္သည့္ ဆာဟာရ သဲကႏ ၱာရသည္ အာဖရိကေၿမာက္ဖက္ ေဒသတြင္တည္ရွိသည္ ။ ေတာင္ဖက္ပိုင္းေဒသအား အေရွ ့အာဖရိက ၊ အေနာက္အာဖရိက ၊ အာဖရိကအလယ္ပိုင္း ႏွင့္ အာဖရိကေတာင္ပိုင္းဟု ခြဲၿခားေၿပာဆိုၾကသည္ ။ အလယ္ပိုင္းေဒသသည္မိုးေရခ်ိန္လကၼအနည္းငယ္ ရရွိသည့္ေဒသၿဖစ္သည္ ။ ေတာင္ဖက္ပိုင္းေဒသသည္ အီေကြတာရပ္၀န္း ေဒသၿဖစ္ၿပီး မိုးသစ္ေတာ ႏွင့္ Savannas ေခါ ္သည့္ အပူပိုင္းၿမက္ခင္းလြင္ၿပင္မ်ားကိုေတြ ့ရွိနိင္သည္ ။ အာဖရိကတိုက္၏ အေရွ ့ဖက္ေဒသသည္ ၿပတ္ေရႊ ့ေၾကာမ်ား ၊ ေတာင္ကုန္း ၊ ေတာင္တန္းေဒသ ၿဖစ္ၿပီး မိုင္ ၃၀၀၀ - ေက်ာ္ရွည္လွ်ားကာ အာရွတိုက္၏ ဆီးရီးယားေဒသမွ အာဖရိကအေရွ ့ ေတာင္ပိုင္း မိုဇမ္ဘစ္နိင္ငံအထိရွည္လွ်ားသည္ ။ ကမ ၻာ့အရွည္ဆံုးၿမစ္ၿဖစ္သည့္ နိင္းၿမစ္သည္ အာဖရိကေဒသ ကိုၿဖတ္သန္း ကာေၿမထဲပင္လယ္ ထဲသို ့ စီးဆင္းသည္ ။ အာဖရိကတိုက္ေတာင္ဖက္ရွိ Good Hope အငူသည္ ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားၿပီးအိႏိၵယ သမုဒၵရာ ႏွင့္ အတၱလန္တိတ္သမုဒၵရာေတြ ့ဆံုသည့္ေနရာၿဖစ္သည္ ။ အာဖရိကေဒသတြင္ ၿမင္းက်ား ၊ သစ္ကုလားအုပ္ ၊ ၿခေသၤ့ ၊ က်ားသစ္ စသည့္ေတာရိုင္းတရိစ ၧာန္မ်ား စြာ က်က္စားေနထိုင္ၾကၿပီး အာဖရိကအလယ္ပိုင္းရွိ မိုးသစ္ေတာမ်ားတြင္ ေဂါ ္ဇီလာေမ်ာက္မ်ား ႏွင့္ ေက်းငွက္တရိစ ၻာန္မ်ိဳးစိတ္မ်ားစြာ ကိုေတြ ့ရွိနိင္သည္ ။ အာဖရိကေဒသတြင္လူမ်ိဳးေပါင္းမ်ားစြာရွိကာ ဘာသာစကားေပါင္း ၂၀၀၀ - ေက်ာ္ကို ေၿပာဆို ေနၾကဆဲၿဖစ္သည္ ။ ယေန ့အခ်ိန္တြင္နိင္ငံေပါင္း ၅၃ - နိင္ငံ ၌ လူဦးေရ သန္း ၈၀၀ - ေက်ာ္ေနထိုင္ၾကကာ လူအမ်ားစုသည္ ေက်းလက္ေဒသမွၿဖစ္သည္ ။ သို ့ေသာ္ အာဖရိကေဒသတြင္ၿမိဳ ့ၾကီးမ်ားစြာရွိၿပီး ထိုအထဲတြင္ အီဂ်စ္မွ Cairo ၊ ေမာ္ရကိုမွ Casablanca ၊ နိင္ဂ်ီးရီးယားမွ Lagos ၊ ေတာင္အာဖရိကမွ Cape Town ၿမိဳ ့မ်ားပါ၀င္သည္ ။ အာဖရိက အေနာက္ဖက္ပိုင္းတြင္ အာဖရိကထြက္ကုန္ မ်ားကို တင္ပို ့ေရာင္းခ်ရာဆိပ္ကမ္းမ်ားစြာရွိသည္ ။ ယေန ့အခ်ိန္တြင္အာဖရိကေဒသ၌ သဘာ၀ေတာရိုင္း မ်ားစြာရွိေနေသးေသာ္လည္း ဆင္းရဲငတ္မြတ္မွုၿပသနာ ၊ ေဒသတြင္းစစ္ပြဲၿပသနာ ႏွင့္ေရာဂါဘယထူေၿပာမွဳ ၿပသနာမ်ားေၾကာင့္ အာဖရိကလူမ်ိဳးသန္းခ်ီ ႏွစ္စဥ္ေသဆံုးေနဆဲၿဖစ္သည္ ။ ( သမိုင္း) ----------------------- ကမ ၻာ့ေခတ္ဦးယဥ္ေက်းမွဳထြန္းကားခဲ့ရာ ေရွးေခတ္အီဂ်စ္လူမ်ိဳးမ်ားသည္ နိင္းၿမစ္ေၾကာင္း တေလွ်ာက္ လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ ၅၀၀၀ - ခန္ ့အခ်ိန္မွ စတင္ေပါ ္ေပါက္ခဲ့ၿပီး ထိုေဒသမွၾကီးမားသည့္ ပစ္ရမစ္မ်ားကို ယေန ့အခ်ိန္အထိၿမင္ေတြ ့နိင္သည္ ။ အာဖရိကေၿမာက္ဖက္ေဒသမ်ားသည္ ေရာမေခတ္ ၊ အာရပ္မူဆလင္ေခတ္ မ်ားအခ်ိန္က ယဥ္ေက်းမွု လႊမ္းမိုးရာေဒသၿဖစ္ခဲ့သည္ ။ ေအဒီ ၁၅၀၀ မွ ၁၈၀၀ အခ်ိန္အတြင္း အာဖရိကလူမ်ိဳးသန္းေပါင္းမ်ားစြာသည္ ေတာင္ ႏွင့္ေၿမာက္အေမရိကေဒသသို ့ကၽြန္အၿဖစ္ အလုပ္လုပ္ကိုင္ရန္ေရာက္ရွိခဲ့ၾကသည္ ။ အာဖရိကေဒသသည္ ေရနံ ၊ ေရႊ ႏွင့္ စိန္မ်ားစြာ ထြက္ရွိရာေဒသၿဖစ္သၿဖင့္ ဥေရာပမွ ၿဗိတိသွ် ၊ ၿပင္သစ္ ႏွင့္ ဂ်ာမန္မ်ားမွ အၿပိဳင္အဆိုင္ နယ္ေၿမမ်ားသိမ္းယူခဲ့ၾကသည္ ။ ၁၉ - ရာစုေနာက္ပိုင္းမွစ၍ အာဖရိကေဒသ အားလံုးကို ဥေရာပနိင္ငံမ်ားမွပိုင္ဆိုင္ခဲ့ၾကသည္ ။ ပထမကမ ၻာစစ္အၿပီးတြင္အာဖရိကေဒသအမ်ား အၿပားသည္ၿဗိတိလွ် အပိုင္ၿဖစ္လာခဲ့သည္ ။ ဒုတိယကမ ၻာစစ္အၿပီး ၁၉၅၀- ၆၀ အခ်ိန္မွစ၍ အာဖရိကနိင္ငံအမ်ားအၿပားသည္ လြတ္လပ္သည့္နိင္ငံမ်ားၿဖစ္လာခဲ့သည္ ။ ယေန ့အခ်ိန္တြင္အာဖရိကတိုက္၌ နိင္ငံစုစုေပါင္း ၅၃ - နိင္ငံရွိၿပီး ကုန္းတြင္း နိင္ငံ ၄၇ - နိင္ငံႏွင့္ က်န္ ၆ - နိင္ငံမွာ အာဖရိကတိုက္ ပါတ္၀န္းက်င္ရွိကၽြန္းနိင္ငံၿဖစ္သည္ ။ Credit:အကယ္ဒမီ YOBBO Knowledge





သစေၾတးလ်တုိက္ ____________________\

ၾသစေၾတးလ် နိင္ငံသည္ပစၥိဖိတ္သမုဒၵရာေတာင္ပိုင္းႏွင့္အိႏိၵယ သမုဒၵရာၾကားတြင္တည္ရွိသည္ ။ ကမ ၻာ့တိုက္ၾကီး ၇ - တိုက္တြင္အေသးဆံုးတိုက္နိင္ငံၿဖစ္ၿပီး က်ြန္းၾကီးတက်ြန္းႏွင့္တူကာၿမိဳ ့ေတာ္မွာ Canberra ၿဖစ္သည္ ။ ေတာင္ဖက္ရွိ Tasmania က်ြန္းမွာၾသစေၾတးလ်၏ အစိတ္ အပိုင္းတခုၿဖစ္ၿပီးသည္ ။ ထိုက်ြန္းသည္ လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာအခ်ိန္က ၾသစေၾတးလ်ႏွင့္တဆက္တစပ္တည္းရွိခဲ့ေသာ္လည္းသမုဒၵရာ ေရၿပင္ၿမင့္တက္မွဳေၾကာင့္တဆက္တစပ္တည္းကုန္းေၿမမ်ား ေရထဲသို ့က်ေရာက္ခဲ့သည္ဟုဆိုသည္ ။ ၾသစေၾတးလ်သည္ ေဒသတြင္းေနထိုင္က်က္စားသည့္ သားပိုက္ေကာင္မ်ား ၊Koala စသည့္ထူးၿခားေသာတရိစ ၧာမ်ား ေၾကာင့္လည္းေက်ာ္ၾကားသည္ ။ ၾသစေၾတးလ်ေဒသသည္ကမ ၻာေပါ ္တြင္ကုန္းေၿမအညီညာဆံုး ေဒသလဲၿဖစ္သည္ ။ နိင္ငံ၏အေရွ ့ဖက္အၿခမ္းတြင္သာေတာင္မ်ားကိုၿမင္ေတြ ့နိင္ၿပီး ကမ္းေၿခေဒသမ်ားတြင္သစ္ေတာအနည္းငယ္ေတြ ့ရွိနိင္သည္ ။ အတြင္းပိုင္းညီညာသည့္ကုန္းေၿမေဒသမ်ားကို“ The outback ” ဟုေခါ ္ကာပူၿပင္းေၿခာက္ေသြ ့ၿပီးလူေနနည္းပါးသည့္ ေဒသၿဖစ္ သည္ ။ ထို“ The outback ” ေဒသထဲရွိ အမ်ိဳးသားဥယာဥ္ထဲတြင္ ထူးရွားတဲ့ Geological ပံုရိပ္ နွစ္ခု ရွိသည္ ။ ၄င္းတို ့မွာကမ ၻာေပါ ္ရွိအႀကီးဆံုးေသာေက်ာက္တလံုးႏွင့္အုပ္စု အလိုက္တည္ရွိေနသည့္အလံုးပံုေက်ာက္တံုးမ်ားၿဖစ္သည္ ။ ၾသစေၾတးလ်၏ အၿခားထင္ရွားသည့္ေဒသတခုမွာကမ ၻာ့အၾကီးဆံုး သႏ ၱာေက်ာက္တန္းမ်ားတည္ရွိရာ Great Barrier Reef ၿဖစ္ၿပီး နိင္ငံ၏ အေရွ ့ေၿမာက္ကမ္းေၿခေဒသတြင္တည္ရွိသည္ ။ ၾသစေၾတးလ် လူမ်ိဳးအမ်ားစုမွာ ကမ္းေၿခေဒသရွိၿမိဳ ့ၾကီးမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကၿပီး Sydney ၿမိဳ ့မွာ အၾကီးဆံုးႏွင့္ေရွးအက်ဆံုးၿမိဳ ့ၿဖစ္ သည္ ။ ၾသစေၾတးလ် တိုက္၏ေဒသခံလူမ်ိဳးမ်ားမွာ Aborigines လူမ်ိဳးမ်ားၿဖစ္ၿပီးသူတို ့၏ေရွးေခတ္ဂူနံရံပန္းခ်ီကားမ်ား ၊ဂီတမ်ားမွာထင္ရွားသည္ ။ ေအဒီ ၁၇၈၈ တြင္ၿဗိတိသွ်လူမ်ိဳး နယ္ေၿမခ်ဲ ့ထြင္သူမ်ားေရာက္ရွိ လာၿပီးေနာက္ပိုင္းကိုလိုနီနယ္ေၿမအမ်ားအၿပားေပါ ္ ေပါက္လာ ခဲ့သည္ ။ ေအဒီ ၁၉၀၁ - ခုႏွစ္တြင္ ထိုကိုလိုနီနယ္ေၿမမ်ားကို ပူးေပါင္းၿပီး ေနာက္ၾသစေၾတးလ် သည္လြတ္လပ္သည့္နိင္ငံၿဖစ္လာခဲ့သည္ ။ ယေန ့အခ်ိန္တြင္ၾသစေၾတးလ် လူမ်ိဳးအမ်ားစု၏ ဘိုးေဘးဘီဘင္ မ်ားမွာၿဗိတိသွ်လူမ်ိဳးမ်ားၿဖစ္သည္ ။ ၾသစေၾတးလ်နိင္ငံသည္ ၿဗိတိသွ်ႏွင့္နီးကပ္သည့္ ဆက္ဆံမွဳရွိ သည့္နိင္ငံၿဖစ္ကာ နိင္ငံ၏ Official name မွာ Commonwealth of Australia ၿဖစ္သည္ ။ Credit: (အကယ္ဒမီ) YOBBO Knowledge



အႏ ၱာတိကတိုက္ _________________

အႏ ၱာတိကတိုက္၏ေတာင္၀င္ရိုးစြန္းေဒသသည္ ကမ ၻာေပါ ္တြင္အေအးဆံုး၊ေရအခဲဆံုး၊ေလအၿပင္းဆံုး ေဒသၿဖစ္သည္ ။ အေအးဆံုးမွာ ႀသဂုတ္လၿဖစ္ၿပီး ေလထုအပူခ်ိန္ (–၈၈° C ) ထိရွိကာ ေႏြရာသီတြင္ (- ၃၀°C ) ရွိသည္ ။ ႀကီးမားသည့္ေရခဲတံုးမ်ားသည္လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္သန္း ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းကတည္ရွိၿပီးကမ ၻာ့ေရခဲထု၏ ၉၀ % သည္ဤ ေဒသတြင္တည္ရွိသည္ ။ အားလံုးေသာသမုဒၵရာေရစီးေႀကာင္းမ်ားသည္ အႏ ၱာတိကတိုက္ကိုနာရီလက္တံအတိုင္းလွည့္ၿပီး အတၱလန္တိတ္ ၊ ပစၥိဖိတ္ ႏွင့္အိႏၵိယသမုဒၵရာမ်ားကို နာရီလက္တံေၿပာင္းၿပန္လွည့္သည္ ။ ကမ ၻာၾကီးပူေႏြးလာမွဳေႀကာင့္ဒီေဒသမွေရခဲတံုးမ်ား အေရေပ်ာ္ခဲ့လွ်င္ကမ ၻာႀကီး၏ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာၿပင္ ၿမင့္တက္လာၿပီး ေဒသေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားသည္ လဲေရေအာက္သို ့ေရာက္သြားေပလိမ့္မည္ ။ ၁၉- ရာစုအခ်ိန္ထိ ဒီေဒသသည္ နွင္းမုန္တိုင္း ၊ အလြန္ေအးခဲတဲ့ေရခဲတံုးေတြေႀကာင့္လူသူမေရာက္ သည့္ေနရာၿဖစ္သည္ ။ ၁၉၁၁ တြင္ ေတာင္၀င္ရုိးစြမ္းသို ့လူသားမ်ားစတင္ ေရာက္ရွိခဲ့ၾကသည္ ။ ေနာက္ပိုင္း အာဂ်င္တီးနား ၊ ႀသစေႀတလွ် ၊ အဂၤလန္၊ ခ်ီလီ ၊ ၿပင္သစ္ ၊ နယူးဇီလန္ ၊ ေနာ္ေ၀ စတဲ့နိင္ငံမ်ားမွ နယ္ေၿမခ်ဲ ့ထြင္ရယူရန္ႀကိဳးစားခဲ့ၾကသည္ ။ သို ့ေသာ္လဲအေမရိကန္ ၊ရုရွား အပါအ၀င္တၿခားနိဳင္ငံ မ်ားမွအသိအမွတ္မၿပဳေပ။ ၁၉၅၉ ခု ဒီဇင္ဘာ ၁ ရက္ တြင္ Antarctic Treaty စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆို၍ဤ ေဒသတြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့သိပံြပညာ ေလ့လာမွဳမ်ားသာၿပဳလုပ္ရန္ အၿပည္ၿပည္ဆိုင္ရာ သေဘာတူညီခဲ့ႀကသည္ ။ Credit:အကယ္ဒမီ YOBBO Knowledge

⭐#__(4)​#_​ #.⭐

⭐#ေခတ္__(4)​#_ေခတ္​၏ #ဝတ္ဆင္မူအက်ဥ္းခ်ဳပ္.⭐ ========================= ⭐ဓညဝတီေခတ္.⭐ =BC-3325 မွ AD-227 အထိ မာရယုမင္းဆက္မွ သူရိယမင္းဆက္အထိ ႏွစ္ေပါင္း(3651)ႏွစ္.. မင္းဆက္ေပါင္းတစ္ရာေက်ာ္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္... ⭐ေဝသာလီေခတ္.⭐ =AD-327 မွ AD-818 အထိ မဟာစနၵရားမင္း လက္ထက္မွ သူရိယစနၵရားမင္း၏သားေတာ္ ငတံုရာဇာမင္း အထိ ႏွစ္ေပါင္း(491)ႏွစ္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ပါသည္... ⭐ေလးၿမိဳ႕ေခတ္/ေလာင္းၾကက္ေခတ္.⭐ =AD-818 မွ AD-1416 အထိ စနၵကူးမင္း၏ သားေတာ္(ေခတၱသင္မင္း)လက္ထက္ မင္းေစာမြန္ မင္းဆက္ 61 ဆက္ ႏွစ္ေပါင္း 588 ႏွစ္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္... ⭐ေျမာက္ဦးေခတ္.⭐ =AD-1430 မွ AD-1748 အထိ ဘုရင္မင္းေစာမြန္လက္ထက္မွ မဟာသမၼတရာဇာ လက္ထက္အထိအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္... ေလးစားရပါေသာအာရကၡႏြယ္ဖြား ရခိုင္သူ/သား အမ်ိဳး႐ို႔... ေဒ ဝတ္ဆင္မူတိကိုၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ကြၽန္ေတာ္႐ို႔ရခိုင္သား႐ို႔၏ အတိတ္သမိုင္း ခမ္းနားႀကီးက်ယ္ပံု အမ်ိဳးဂုဏ္ ဇာတိဂုဏ္ျမင့္မားခေရ ရကၡေတာ္ဝင္႐ို႔ဆိုစြာကို ထင္ဟပ္ျပသနိန္ပါေရ... ကိုယ့္ထီးကိုယ့္နန္းနန္႔ စံျမန္းလာဂတ္ေရ ရခိုင္သမိုင္းျမင့္မားလွပါေရ.. သမိုင္းဆိုစြာ ျပဳျပင္ဖန္တီးလို႔မရ ေျပာင္းလဲပစ္လို႔မရေရပိုင္ မိန္႔ေဖ်ာက္လို႔ေလ့ မရပါ... တိမ္ျမဳတ္နိန္ေကေဖာ္ထုတ္ရဖို႔ ပ်က္စီးနိန္ေက ျပဳျပင္ရဖို႔စြာ ရခိုင္သားတိုင္း၏ တာဝန္ၿဖိဳက္ပါ၏... မိမိ႐ို႔၏စာပီ စကား ႐ိုးရာဂီတယဥ္ေက်းမူ အမြီအႏွစ္ေခ်တိကို လက္ဆင့္ကမ္း ထိန္းသိမ္းလို႔ ေဖာ္ထုတ္ရဖို႔စြာကို အမ်ိဳးသားရီးတာဝန္အျဖစ္ မွတ္ယူထားကတ္ရပါဖို႔... ေဒေခတ္ေလးေခတ္၏ ဝတ္စားဆင္ယင္မူကို ရခိုင္အမ်ိဳးတိကို ဗဟုသုတ ရစီဖို႔နန္႔ ကိုယ္႐ို႔၏သမိုင္း အစိုင္လာတိကို သိရေအာင္အတြက္ ေစတနာနန္႔ တင္ျပရျခင္းပါ... အသိတရားနန္႔ ဗဟုသုတ မ်ွဝီပီးေရဆနၵပါ..အမွားဟိခေကေလ့ နားလည္ခြင့္လြတ္ပီးစီခ်င္ပါေရ ရခိုင္သူ/သား႐ို႔... အားလံုးသူကိုဖတ္စီခ်င္ေရအတြက္နန္႔ share လုပ္ပီးဖို႔ ေတာင္းဆိုပါေရ... ေခတ္ေလးေခတ္ဝတ္စားဆင္ယင္မူ႔နန္႔ ပတ္သက္လို႔ ျပည့္စုံေအာင္အတြက္ ရကၡပူရေၾကးမံုက်မ္းမွ ေကာက္ႏုတ္ေလ့လာထားျခင္း ၿဖိဳက္ပါေရ အားလံုးကိုေက်းဇူးတင္ပါေရ Kyi Wong Twan

ဗမာတပ္​မွ ရကၡိဳင္​လူမ်ိဳးမ်ားအ​ေပၚ၌ က်ဴးလြန္​​ေသာျပစ္​မႈမ်ား 👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆

ဆယ္တန္းေက်ာင္းသား တစ္ဦးအား စစ္တပ္မွ ေသနတ္ျဖင့္ေထာက္ လက္သီးႏွင့္ထိုးကာ ကားေပၚ တြင္ ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္သြားျခင္းခံရသူ လူငယ္အား ေက်ာက္ေတာ္ ေဆးရံုႀကီီးတြင္ေဆးကုသမႈခံယူမည္ ဟုသိရ ေမာရၿမီေက်ာ္လွျမင့္(22/2/2019) ရခိုင္ျပည္နယ္ ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႕နယ္ ျပည္ေတာ္သာရပ္ ကြက္ ပိေတာက္လမ္းတြင္ ေနထိုင္သူ ဦးေရႊစိန္ဦး၏ သား ေမာင္ေဇာ္ႏိုင္ေ႒းသည္ ၂၁/၂/၂၀၁၉ ေန႔ ညေန ၄:၀၀ နာရီေက်ာ္ခန္႔အခ်ိန္ မိုးေကာင္ကင္ဆီဆိုင္က ဆိုင္ကယ္ ဆီျဖည့္အျပန္ ၃၇၅ တပ္ရင္းဂိတ္အေရာက္မွာ စစ္တပ္ ကားက သူ႔ေရွ့မွပိတ္ရပ္၍ ကားေပၚမွဆင္းကာ သူ႔ဦး ေခါင္းကို ေသနတ္ျဖင့္ေထာက္ၿပီီး လက္သီးျဖင့္ထိုးကာ လူႏွင့္ဆိုင္ကယ္ပါ ကားေပၚတြင္တင္၍ ကန္ေစာက္ ၅၃၉ တပ္ရင္းသို႔ ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္သြားေၾကာင္း သိ ရပါသည္။ အဆိုပါ ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္ျခင္းခံရသူ လူငယ္မွာ သူ႔ အိပ္ထဲတြင္ပါလာေသာ ဆယ္တန္းေျဖဆိုခြင့္ေဖါင္ကဒ္ ကို ကားေပၚေရာက္ရွိစဥ္ ထုတ္ျပေသာ္လည္း ျပန္လႊတ္ ေပးျခင္းမရွိဘဲ ကားေပၚတြင္ သူႏွင့္အတူအရပ္သားလူ ငယ္ ၃ ဦး ဆိုင္ကယ္ ၂ စီး သူပါအဝင္ စုစုေပါင္း လူငယ္ ၄ ဦး ဆိုင္ကယ္ ၃ စီးတို႔ ပါလာကာ ၅၃၉ တပ္ရင္းအ ေရာက္တြင္ အရာရွိဟုထင္ရသူအား ေဖါင္ကဒ္ထုတ္ ျပေသာအခါ လႊတ္ေပးခဲ႔ေသာ္လည္း အတူပါလာေသာ လူငယ္ ၃ ဦးႏွင့္ ဆိုင္ကယ္ ၂ စီးမွာ မလႊတ္ဘဲ တပ္ရင္း တြင္ က်န္ရွိခဲ႔သည္ျဖစ္ေၾကာင္း ဖခင္ျဖစ္သူ ဦးေရႊစိန္ဦးမွ ေျပာျပ၍ သိရပါသည္။ ယခုအခါ လြတ္ေျမာက္လာေသာ ဆယ္တန္းေက်ာင္း သား ေမာင္ေဇာ္ေ႒းမွာ ေယာင္ယမ္းေၾကာက္လန္႔ကာ က်န္းမာေရးအေျခအေန ဆိုးရြားေနသျဖင့္ ေက်ာက္ေတာ္ ျပည္သူ႔ေဆးရံုႀကီးသို႔ ေဆးကုသမႈ ခံယူသြားမည္ျဖစ္ ေၾကာင္း သိရပါသည္။

Human Rights Crisis

#Human Rights Crisis How bad Burmese military Army in Arakan State western Burma or Myanmar. Sittwe 20-2-2019 18-olds girl who named Miss Ree Ree Soe was already Killed by Burmese military Army in cause of shotting into the many houses in Minphu Village Ratheadawn township, Arakan State western Burma Myamar and many of the houses were broken, 3 bodies was sat up fire near by Mran Aung Pran village. And they Burmese Military took money, gold and other properties from the villagers. Some villagers were arrested, tortured, beaten, kicked and wounded by Burmese army forces in Arakan State rightnow. The vedeo was following below: #Breakingnews Mrauk U 21-2-2019 21-olds twin, young brothers, who named THAN PAING and THAN NAING was already Killed by Burmese military Army in the forest near by Nar Late Village, while they are looking after the cows in Mrauk U township, Arakan State western Burma Myamar . And they Burmese Military took two cows. Some villagers were arrested, tortured, beaten, kicked and wounded by Burmese army forces in Arakan State rightnow. Save Arakanese people in Burma or Myanmar. ရကၡိဳင္​ျပည္​ ေျမာက္​ဦးၿမိဳ႕နယ္​၊ နားလိပ္​​ေက်းရြာမွ အမႊာညီအစ္​ကို သန္​းနိဳင္ ႏွင့္ သန္​းပိုင္​ဆို​တဲ့ ၿမိဳတိုင္​းရင္​းသားညီအစ္​ကို ႏွစ္​​ေယာက္​ ႏြား​ေက်ာင္​းနိန္​စဥ္​ ဗမာ စစ္​တပ္​၏လုပ္​ၾကံသတ္​ျဖတ္​ျခင္​းကို ခံလိုက္​ရသည္​ ၄င္​းဗမာစစ္​တပ္​သည္​ ႏြားႏွစ္​​ေကာင္​ကိုလည္း လုယက္​ယူေဆာင္​သြားခဲ့ၿပီး လမ္​းမွာ​ေတြ႕သမွွ်႐ြာသားမ်ားကိုလည္​း ရိုက္​ပုတ္​ ကန္​​ေက်ာက္​ ညႇင္​းဆဲခဲ့သည္​ဟုသိရသည္​။ #UN #UNHR #ICRC #INGOS #Icc #UNHR #IHR #ICRC #INGOS

မြန်မာမတော်မှ ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်သွားသော ကျောက်တော်မြို့နယ် အရပ်သား ၅ ဦးကို မီးရှို့သတ်ဖြတ်ထားခဲ့သည်

တပ်မတော်မှဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်သွားခြင်းခံရသည့် ရွာသားငါးဦးအလောင်းအား မီးရှို့ခံထားလျက်တွေ့ရှိ ၁၉-၂-၂၀၁၉ နေ့က ရက္ခိုင့်တပ်မတော် နှင့် မြန်မာ့တပ်မတော်တို့ကြား ဖြစ်ပါွးခဲ့သော စစ်ပွဲတွင် ရွာသားငါးဦးကို မြန်မာ့တပ်မတော်(တပ်မ- ၂၂)မှ ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်သွားခဲ့ပါသည်။ အဆိုပါရွာသားငါးဦးသည် (၃) ရက်ခန့်ကြာမြှင့်ခဲ့သော်လည်း ရွာသို့ပြန်မရောက်ပဲ ပျောက်ဆုံးနေသောကြောင့် ရွာသားများက လိုက်လံရှာဖွေခဲ့ကြရာ ယနေ့(၂၁-၂-၂၀၁၉) တွင် အလောင်းငါးလောင်းကို စုပုံပြီး မီးရှို့ထားသည့် နေရာကို တောစပ်တနေရာ၌ ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ကြသည်။ လူသားဒိုင်းကာအဖြစ် ဖမ်းဆီးခံရသောရွာသားများမှာ--- (၁) ဦးထွန်းလှရွှေ၊အသက်(၆၅) နှစ်၊ရန်အောင်ပြင်ကျေးရွာ (၂)ဦးအေးသိန်း၊အသက်(၃၄) နှစ်၊ကျားနင်းကန်ကျေးရွာ (၃)မောင်မျိုးမင်းဇော်၊အသက်(၂၃) နှစ်၊ကျားနင်းကန်ကျေးရွာ (၄)ဦးမောင်စိန်ဝင်း၊အသက်(၃၂)နှစ်၊ကျားနင်းကန်ကျေးရွာ (၅)မောင်ရွှေစိုး၊အသက်(၂၉)နှစ်၊ သာစည်ကျေးရွာ တို့ဖြစ်ကြပါသည်။ 

တပ္မေတာ္မွဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္သြားျခင္းခံရသည့္ ရြာသားငါးဦးအေလာင္းအား မီးရွို႔ခံထားလ်က္ေတြ႕ရွိ ၁၉-၂-၂၀၁၉ ေန႔က ရကၡိဳင့္တပ္မေတာ္ ႏွင့္ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္တို့ၾကား ျဖစ္ပါြးခဲ့ေသာ စစ္ပဲြတြင္ ရြာသားငါးဦးကို ျမန္မာ့တပ္မေတာ္(တပ္မ- ၂၂)မွ ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္သြားခဲ့ပါသည္။ အဆိုပါရြာသားငါးဦးသည္ (၃) ရက္ခန္႔ၾကာျမႇင့္ခဲ့ေသာ္လည္း ရြာသို႔ျပန္မေရာက္ပဲ ေပ်ာက္ဆံုးေနေသာေၾကာင့္ ရြာသားမ်ားက လိုက္လံ႐ွာေဖြခဲ့ၾကရာ ယေန႔(၂၁-၂-၂၀၁၉) တြင္ အေလာင္းငါးေလာင္းကို စုပံုၿပီး မီး႐ိႈ့ထားသည့္ ေနရာကို ေတာစပ္တေနရာ၌ ႐ွာေဖြေတြ႔႐ွိခဲ့ၾကသည္။ လူသားဒိုင္းကာအျဖစ္ ဖမ္းဆီးခံရေသာရြာသားမ်ားမွာ--- (၁) ဦးထြန္းလွေရႊ၊အသက္(၆၅) ႏွစ္၊ရန္ေအာင္ျပင္ေက်းရြာ (၂)ဦးေအးသိန္း၊အသက္(၃၄) ႏွစ္၊က်ားနင္းကန္ေက်းရြာ (၃)ေမာင္မ်ိဳးမင္းေဇာ္၊အသက္(၂၃) ႏွစ္၊က်ားနင္းကန္ေက်းရြာ (၄)ဦးေမာင္စိန္ဝင္း၊အသက္(၃၂)ႏွစ္၊က်ားနင္းကန္ေက်းရြာ (၅)ေမာင္ေရႊစိုး၊အသက္(၂၉)ႏွစ္၊ သာစည္ေက်းရြာ တို႔ျဖစ္ၾကပါသည္။ #crd #ရခိုင္သတင္း

  း

ရခိုင္နယ္နိမိတ္ တစ္ေရြ႔ေရြ႕ ဆံုး႐ံႈးလာျခင္

း ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ ေ႐ွးအခါက ရခုိင္ျပည္သည္ ဘုရင္မ်ား အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေသာ တိုင္းႏိုင္ငံတစ္ခု ျဖစ္ေလသည္။ အိႏၵိယႏိုင္ငံ ကပိလ၀တ္ျပည့္ရွင္ ဘုရင္၏သားေတာ္ မာရယုမင္းက တသီးတျခား႐ွိေနေသာ ရခိုင္ျပည္ကို စတင္ထူေထာင္ခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေ႐ွးဦးကာလ သမိုင္းမတင္မီ ရခိုင္ျပည္ေျမပံု၌ ဒြါရာ၀တီ၊ ေ၀သာလီ ၿမိဳ႕ေတာ္မ်ားက ျဖစ္ထြန္းလ်က္ ႐ွိေနခဲ့ၾကေသာ္လည္း မာရယုမင္းနန္းတက္ေသာ ဘီစီ - ၃၃၂၅ ကိုမွ ရခိုင္သမိုင္းအစဟု ေဖာ္ျပၾကသည္။ မာရယုမင္း တည္ေထာင္ခဲ့ေသာ မင္းဆက္သည္ သရီေခ်ာင္းဖ်ားကို အေျခခံလ်က္ ၿမိဳ႕ေတာ္တည္ေဆာက္ကာ ႏွစ္ေပါင္း တစ္ေထာင့္႐ွစ္ရာေက်ာ္ တိုင္းျပည္ႏိုင္ငံကို အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။ ထိုမွ ကံရာဇာႀကီးမင္းဆက္၊ ယင္းမွ စႏၵသူရိယမင္းဆက္ စသည္ျဖင့္ ဓည၀တီေခတ္ႀကီး တစ္ခုလံုးသည္ ႏွစ္ေပါင္း (၃၄၀၀) ေက်ာ္ၾကာ တည္တံ့ခဲ့သည္။ ဓည၀တီေခတ္ကုန္လွ်င္ ေ၀သာလီေခတ္သို႔ ေရာက္လာသည္။ ေ၀သာလီေခတ္ ၿပီးမွ ေလးၿမိဳ႕ေခတ္သို႔ ဆက္သည္။ ေလးၿမိဳ႕ေခတ္ေနာက္၌ ေျမာက္ဦးေခတ္ ဆက္ခံသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ ေ႐ွးေခတ္ ရခိုင္ျပည္၌ ဘုရင္အပါး(၂၀၀) ေက်ာ္တို႔သည္ စဥ္ဆက္မျပတ္ေသာ ႏွစ္ေပါင္း (၅၀၀၀) ေက်ာ္ကာလကို စိုးမိုး အုပ္ခ်ဳပ္ထားႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။ ဤတြင္ ရခိုင္လူမ်ိ္ဳး ရခိုင္ျပည္ ေျမပထ၀ီအေနအထား နယ္နမိတ္သည္ ယခုအခါကထက္ ေ႐ွးယခင္က မ်ားစြာ က်ယ္ျပန္႔ေလသည္။ ၀ါးေက်ာင္းဆရာ လူထြက္ ပ႑ိတ္၏ ႐ွည္ျမင့္မူလ၊ ပထမက၊ ရ႒သမိုင္း၊ ဤသည္တိုင္း ကား၊ က်ယ္၀ိုင္းနယ္ဆက္ ဥေတနလကၤာ နိဂံုးမွ ေဖာ္ျပခ်က္အရ ေ႐ွးက ရခိုင္ျပည္၏ နယ္နိမိတ္ အပိုင္းအျခားသည္ အေနာက္ဘက္ကို ဒါဂါျမစ္တစ္ေလွ်ာက္၊ အေ႐ွ႕ဘက္ကို ဧရာ၀တီျမစ္ တက် င၀န္ထိပ္ေျမာင္၊ ေတာင္ဘက္ကို ပုသိမ္ေမာ္တင္စြန္းအငူ၊ ေျမာက္ဘက္ကို အာသံ ခ်င္းတြင္း အထိ က်ယ္ျပန္႔ခဲ့ေလသည္။ တစ္ခါ ေလးၿမိဳ႕ေခတ္ဘုရင္ မင္းထီးလက္ထက္က ရခိုင္ျပည္၏ အေနာက္ဘက္နယ္နိမိတ္ကို ထင္႐ွားေစရန္ (ရခိုင္သာစြေလလကၤာ၌) ေရးဖြဲ႔ထားသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ ထိုမင္းလက္ထက္ ရာဇာသႀကၤန္ အမတ္ႀကီးသည္ အေနာက္ဘက္သို႔ စစ္ခ်ီရာတြင္ ျဗဟၼပုတၱရျမစ္အထိ က်ယ္ျပန္႔စြာ ႐ွိေနခဲ့သည္။ အထူးသျဖင့္ ရခိုင္တို႔၏ အေနာက္ဘက္ နယ္နိမိတ္သည္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၌ လြန္စြာ အေရးပါ႐ွိခဲ့သည္။ ထိုေဒသ၌ ဘဂၤါ(၁၂) ၿမိဳ႕ သတ္မွတ္လ်က္ ဘုရင္ခံတစ္ပါး ခန္႔အပ္ထားကာ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုဘဂၤါ(၁၂) ၿမိဳ႕သည္ ရခိုင္ျပည္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈတိုင္းႀကီး (၁၂) တိုင္းထဲတြင္ နာဂသွ်တၱတိုင္း၊ မဟိ ံသကတိုင္း၊ ဖလံတိုင္း၊ ဘိုမင္းတိုင္း စသည္ တို႔သည္ ထိုအရပ္ေဒသ၀င္မ်ား ျဖစ္ၾကေပသည္။ ေလးၿမိဳ႕ေခတ္ ေနာက္ဆံုးမင္းျဖစ္ေသာ မင္းေစာမြန္သည္ ေလာင္းၾကက္ၿမိဳ႕၌ နန္းစိုက္ေနခဲ့သည္။ ထိုစဥ္ မင္းက်င့္တရားကင္းမဲ့၍ ေလာင္းၾကက္ထီးနန္းသည္ ယိမ္းယိုင္ခဲ့ရသည္။ ဘဂၤါ (၁၂) ရပ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၲရားသည္ ရပ္တန္႔ခဲ့ရသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ ဘဂၤါ (၁၂) ၿမိဳ႕ အေနာက္ဘက္ေဒသ အခြင့္အာဏာသည္ မင္းေစာမြန္ ျပန္လည္နန္းရၿပီး ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕သို႔ ေရြ႕ေျပာင္းတည္ေထာင္ခ်ိန္ထိ က်ဆင္းေနခဲ့သည္။ ထိုသို႔ က်ဆင္းေနျခင္းကို ျပန္လည္ရ႐ွိေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းရာ၌ ဘေစာျဖဴမင္းသည္ ခရစ္ ႏွစ္ ၁၄၅၉ ခုႏွစ္တြင္ စစ္တေတာင္းၿမိဳ႕ကို ျပန္လည္တိုက္ခိုက္ သိမ္းယူႏိုင္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ပထမေျမာက္ဦးေခတ္ တစ္ေလွ်ာက္၌ ဘဂၤါ (၁၂) ၿမိဳ႕ကို အာဏာစိုးမိုးျခင္းမ႐ွိဘဲ နယ္နိမိတ္အားျဖင့္ ဆံုး႐ံႈးလ်က္႐ွိေနခဲ့သည္။ ထိုေနာက္မွ မင္းဗာဘုရင္က ဒုတိယ ေျမာက္ဦးမင္းဆက္ကို တည္ေထာင္၍ နန္းစံေနခ်ိန္ ခရစ္ ၁၅၃၂ ခု ႏွစ္တြင္ ဘဂၤါ (၁၂) ၿမိဳ႕ နယ္ေျမအားလံုးကို တိုက္ခိုက္သိမ္းယူလိုက္သည့္ အခ်ိန္မွစ၍ ရခိုင္ျပည္၏ နယ္နိမိတ္သည္ ေ႐ွးယခင္အတိုင္း ျဖစ္လာခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ႏွစ္ေပါင္း(၁၃၄) ႏွစ္ ၾကာေညာင္း၍ တတိယေျမာက္ဦးေခတ္ (၃) ဆက္ေျမာက္ စႏၵသုဓမၼရာဇာမင္း လက္ထက္၌ မဂိုႏွင့္ ရခိုင္ စစ္ပြဲႀကီးျဖစ္ပြားခဲ့ရာ ဘဂၤါ (၁၂) ၿမိဳ႕သည္ ခရစ္ႏွစ္ (၁၆၆၆) ခုႏွစ္တြင္ နယ္နိမိတ္ ဆံုးခဲ့ရသည္မွာ ယေန႔အထိ ျဖစ္ေနခဲ့သည္။ ယင္း၏ နယ္ေျမေဒသသည္ ယခုအခါ၌ ဘဂၤလားေဒ့႐ွ္ႏိုင္ငံက သိမ္းယူထားလ်က္ ႐ွိေနသည္။ တတိယေျမာက္ဦးေခတ္ ဘုရင္မ်ား ဆက္လက္နန္းစံ၍ ခရစ္ႏွစ္ (၁၇၈၄) သို႔ ေရာက္႐ွိသည့္အခါ ရခိုင္မင္း ေခါင္းေဆာင္အခ်င္းခ်င္း ေသြးကြဲအာဏာလုမႈေၾကာင့္ ေျမာက္ဦးထီးနန္းသည္ အမရပူရဘုရင္ ဗဒံုမင္း ထံ အသိမ္းခံခဲ့ရသည္။ ထိုစဥ္မွစ၍ ႏွစ္ေပါင္း (၄၀) တိုင္တိုင္ ျမန္မာမင္းက ရခိုင္ျပည္ကို သိမ္းယူအုပ္ခ်ဳပ္သည္။ ရခိုင္ျပည္၌ ျမန္မာအုပ္ခ်ဳပ္မႈကို မခံလိုၾကေသာ စစ္ပြဲအႀကိမ္ႀကိမ္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ယင္းအေျခအေနတြင္ အိႏၵိယႏိုင္ငံကို အုပ္ခ်ဳပ္လ်က္႐ွိေနေသာ အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕တို႔က စစ္မက္ျပဳၿပီး ခရစ္ ၁၈၂၄ ခုႏွစ္တြင္ စစ္ပြဲျဖစ္ပြားကာ အဂၤလိပ္ - ျမန္မာစစ္ပြဲတြင္ အဂၤလိပ္တို႔က အႏိုင္ရ႐ွိခဲ့သည္။ စစ္ႏိုင္ေသာ အဂၤလိပ္တို႔သည္ ရခိုင္ျပည္တစ္ခုလံုးကို သိမ္းယူကာ ရႏၲပိုစာခ်ဳပ္အရ စစ္ေျပၿငိမ္းခဲ့ၾကသည္။ ထိုအခ်ိန္မွ ရခိုင္တို႔သည္ ျမန္မာကြၽန္သေပါက္ဘ၀မွ လြတ္ေျမာက္ၿပီး အဂၤလိပ္ကြၽန္သေပါက္ဘ၀သို႔ ဆင္းသက္ခဲ့ရသည္။ အဂၤလိပ္တို႔က ရခိုင္ျပည္၏ နယ္နိမိတ္ကိစၥကို စာခ်ဳပ္၌ ဤသို႔ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ “ေနာက္တစ္ဖန္ ျပည္ႀကီးႏွစ္ျပည္ အပိုင္းအျခားကို ျငင္းခုံရန္ အေၾကာင္းမ႐ွိရေအာင္ အဂၤလိပ္မင္းသည္ တိုက္၍ ေအာင္ခဲ့ေသာ ရခိုင္၊ ရမ္းၿဗဲ၊ မာန္ေအာင္၊ သံတြဲ တည္းဟူေသာ ရခိုင္ျပည္ႀကီးကို အစဥ္ယူ၍ ျမန္မာ႐ွင္ဘုရင္က အစိုးမပိုင္ရ။ ႐ိုးမဖိုးေခါင္ေတာင္တန္း၊ ေမာ္တင္စြန္းေစတီႀကီးအထိ စပ္ၾကား အပိုင္းအျခားျဖစ္ေစ၊ ေနာက္မွ အပိုင္းအျခား ျငင္းခုန္ရန္႐ွိလွ်င္ အဂၤလိပ္မင္း-ျမန္မာမင္းက ခန္႔ေပးေသာ သူတို႔ထက္ နယ္နိမိတ္အတိုင္း မွန္ကန္ေအာင္ စီရင္ခန္႔ေပးသူတို႔လည္း အရာ႐ွိ မွဴးမတ္ေကာင္းျဖစ္ေစရမည္” ဤသို႔လွ်င္ ရခိုင္ျပည္ကို အဂၤလိပ္တို႔က သိမ္းယူခဲ့ၿပီးေနာက္ ရခိုင္ျပည္ကို (၁) ပလက္၀နယ္ အပါအ၀င္ စစ္ေတြခ႐ိုင္၊ (၂) ေက်ာက္ျဖဴခ႐ိုင္၊ (၃) သံတြဲခ႐ိုင္ဟူ၍ ခ႐ိုင္သံုးခု ခြဲျခားကာ ဦးစြာအုပ္ခ်ဳပ္သည္။ ထိုစဥ္က သံတြဲခ႐ိုင္ထဲတြင္ ပုသိမ္ေမာ္တင္စြန္း႐ွိ မဟာေစတီႀကီးအထိ နယ္နိမိတ္ပါ၀င္ခဲ့သည္။ ေအဒီ ( ၁၈၉၃ ) ခုႏွစ္တြင္ အဂၤလိပ္တို႔က သံတြဲခ႐ိုင္ကို ေက်ာက္ခြၽန္မွ ပိုင္းျဖတ္ၿပီး ေက်ာက္ခြၽန္ေခ်ာင္းမွ ေမာ္တင္စြန္းအထိ႐ွိေသာ ရခိုင္ေဒသကို ပုသိမ္ခ႐ိုင္အျဖစ္သို႔ ေပါင္းထည့္ေပးလိုက္သည္။ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ရခိုင္ျပည္၏ နယ္နိမိတ္သည္ နတ္ျမစ္မ၀မွ ဂြေခ်ာင္း ျမစ္ေတာင္ဘက္ ေက်ာက္ခြၽန္ေခ်ာင္း အထိသာ ႐ိွခဲ့သည္။ ရခုိင္နယ္နိမိတ္ ဆံုး႐ံႈးလာရျခင္း ေနာက္တစ္ခုမွာ ပလက္၀ၿမိဳ႕နယ္ ကိစၥျဖစ္သည္။ ပလက္၀နယ္ေျမသည္ ရခိုင္မင္းအဆက္ဆက္ အုပ္စိုးခဲ့ရာ အရပ္ျဖစ္သည္။ အဂၤလိပ္တို႔က ရခိုင္ကို သိမ္းယူၿပီးေနာက္ ပလက္၀သည္ စစ္ေတြခ႐ုိင္ထဲ၌ ႐ွိေနခဲ့သည္။ သို႔ရာတြင္ ခရစ္ (၁၆၆၅) ခုႏွစ္တြင္ အဂၤလိပ္တို႔က အုပ္ခ်ဳပ္ေရး လြယ္ကူေစရန္ အေၾကာင္းျပလ်က္ ရခိုင္ေတာင္ကုန္းေဒသကို စစ္ေတြခ႐ိုင္ထဲမွ သီးျခားခြဲထုတ္လိုက္ၿပီး ၀န္ေထာက္တစ္ဦးအား အုပ္ခ်ဳပ္ေစသည္။ ခရစ္ႏွစ္(၁၉၃၅)ခု ျမန္မာႏိုင္ငံဥပေဒအရ ပလက္၀ေဒသကို ေတာင္တန္းအုပ္ခ်ဳပ္ေရး၌ ထည့္သြင္းထားသည္။ သို႔ေသာ္ တရားအမႈႀကီးမ်ား စီရင္ခြင့္ကို စစ္ေတြၿမိဳ႕စက္႐ွင္တရားသူ ႀကီးထံ၌ အပ္ႏွင္းထားသည္။ ခရစ္ (၁၉၄၈) ခု ခ်င္း၀ိေသသတိုင္း အက္ဥပေဒႏွင့္ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒအရ ရခိုင္ေတာင္တန္းေဒသမ်ားကို ခ်င္း၀ိေဒသတိုင္းအထဲ၌ ထည့္သြင္းလိုက္သည့္အတြက္ ပလက္၀နယ္လည္း ရခိုင္ျပည္ နယ္နိမိတ္ထဲမွ ေပ်ာက္ကြယ္သြားရျခင္းျဖစ္သည္။ အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔သည္ ေ႐ွးႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကပင္ ကိုယ့္တိုင္းကိုယ့္ျပည္ႏွင့္ ေနလာခဲ့သူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ နယ္ေျမ႐ွိသည္။ နယ္နိမိတ္႐ွိသည္။ ဘာသာစကား သီးျခား႐ွိသည္။ ယဥ္ေက်းမႈ႐ွိသည္။ စာေပ႐ွိသည္။ ပထမအႀကိမ္ ရခိုင္အေနာက္ဘက္ ဘဂၤါ (၁၂) ရပ္ ဆံုး႐ံႈးရျခင္းသည္ ရခိုင္ဘုရင္ စႏၵသုဓမၼရာဇာမင္း လက္ထက္မွ စခဲ့သည္မွာ ယေန႔အထိျဖစ္သည္။ ဒုတိယ ပုသိမ္ေမာ္တင္စြန္း ေရေျမဆံုး႐ံႈးရျခင္းသည္ အဂၤလိပ္လက္ထက္က ေဆာင္ရြက္ခ်က္ျဖစ္သည္။ တတိယ ပလက္၀နယ္ ဆံုး႐ံႈးရျခင္းသည္ (၁၉၄၈) ခုႏွစ္ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ ဆံုး႐ံႈးရျခင္းျဖစ္သည္။ ရခိုင္ျပည္၏ နယ္နိမိတ္သည္ ေ႐ွးယခင္ကဲ့သို႔ မဟုတ္ဘဲ တေရြ႕ေ႐ြ႕ ဆံုး႐ံႈးလ်က္ရွိေနသည္ကို သမိုင္းအျမင္တစ္ရပ္ အေနျဖင့္ တင္ျပရျခင္းျဖစ္ေပသည္။ မင္းျပား မင္းသိန္းဇံ B.A (History) ============= Development Media Group Website Link >>> https://goo.gl/rLb7QT

  

ရခိုင္လူမ်ဳိးတစ္ဦးစီရသင့္ေသာ ရခိုင့္သယံဇာဝင္ေငြကုိ ရခိုင္လူမ်ဳိးတိုင္းသိေစရန္

===================== #ရခိုင့္ေရႊသဘာဝဓာတ္ေငြမွတစ္ႏွစ္၏ ပ်မ္းမွ်ဝင္ေငြမွာ အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္းတစ္ေထာင့္႐ွစ္ရာ ၁၈၀၀ ရရိွတယ္လို႔သိရပါသည္။ ဤေငြပမာဏသည္ ဆယ္စုႏွစ္အတြင္း စင္ကာပူကုိေက်ာ္တက္ၿပီး ခ်မ္းသာနိဳင္စြမ္းရိွသည့္ရခိုင္သယံဇာတအေၾကာင္းကုိ ရခိုင္လူမ်ဳိးတိုင္းသိသင့္ပါသည္။ ေဒၚလာသန္းတစ္ေထာင့္႐ွစ္ရာ1800 သည္ ကိန္းဂဏန္သခၤ်ာျဖင့္ေဖာ္ျပလွ်င္ ဂဏန္းအေရအတြက္ေပါင္းဆယ္လုံးရိွပါသည္ 180,000,000,0 ယေန႔ေဒၚလာေစ်းနဳန္းျဖင့္ေဖာ္ျပရလွ်င္ ျမန္မာက်ပ္ေငြကုေဋတစ္သိန္း႐ွစ္ေသာင္းျဖစ္ေပသည္။ ကိန္​းဂဏန္​းအေရအတြက္မွာ ၁၃လုံးျဖစ္သည္ 180,000,000,000,0 တစ္ႏွစ္ဝင္ေငြပမာဏပင္ျဖစ္ေပသည္။ တစ္လဝင္ေငြမွာ ေဒၚလာသန္းေပါင္း 150 ရိွပါသည္။ ကိန္းဂဏန္းအေရအတြက္မာ ကုိးလုံးရိွသည္ 150,000,000 တစ္ရက္ဝင္ေငြမွာ ေဒၚလာငါးသန္းရိွပါသည္။ ကိန္​းဂဏန္​းအားျဖင့္ ခုႏွစ္လုံးရိွပါသည္ 500,000,0 သန္း ရခိုင္လူမ်ဳိးတစ္ဦးသည္ အလုပ္မလုပ္ပဲ တစ္နိဳက္လွ်င္ျမန္မာက်ပ္ေငြ ေျခာက္သိန္းရရိွမည္ျဖစ္သည္။မိသားစုတစ္စုတြင္လူငါးဦးရိွလွ်င္ တစ္ႏွစ္တြင္ သိန္း ၃၀ ရရိွမည္ျဖစ္သည္။ က်ေနာ္တို႔မိသားစုမွာေျခာက္ေယာက္ျဖစ္သည့္အတြက္ တစ္ႏွစ္လွ်င္ျမန္မာက်ပ္ေငြ ၃၆သိန္းရရိွမည္ျဖစ္သည္။ ရခိုင္လူမ်ဳိးမ်ားသည္ အလုပ္မလုပ္ပဲထိုင္းစားေနနိဳင္သည္ကုိ ရခိုင္လူမ်ဳိးမ်ား သတိျပဳသင့္ပါသည္။ တစ္ႏွစ္လွ်င္ေျခာက္သိန္း..၊ တစ္လတြင္ ငါးေသာင္း...၊ တစ္ရက္မွာ ၁၆၆၆.၆ ရရိွမည္ျဖစ္သည္။ ဤမွ်မ်ားျပားေသာေငြကုိ ရခိုင္လူမ်ဳိးမ်ားတစ္ျပားတစ္က်ပ္မွ်မခံစားရပဲ ရခိုင္လူမ်ဳိးမ်ားအဘယ္ေၾကာင့္ဆင္းရဲရပါသလဲ အိပ္ရာမဝင္မည္ သုံးမိနစ္ခန္႔စဥ္းစားၾကည့္ပါ။ စင္ကာပူထက္ခ်မ္းသာနိဳင္သည့္ကုိ က်ေနာ္ခ်ျပပါမည္။ 2017မတိုင္မီကာလ အဂၤလိပ္သကၠရာဇ္​ 2000 ခုနစ္မွယေန႔အထိ ရခိုင္သယံဇာတဝင္ေငြ မည္မွ်ရရိွၿပီးၿပီထင္ပါသလဲ အရင္ေမးခြန္းထုက္ပါရေစ...။ ေဒၚလာသန္းေျခာက္ေသာင္းေျခာက္ရာ 606,000,000,00 ရရိွၿပီးျဖစ္သည္။ ျမန္မာက်ပ္ေငြျဖင့္ေဖာ္ျပလွ်င္ အမည္မွည့္ေခၚဆိုရန္မရိွေအာင္မ်ားျပားလွ၍ ကိန္းဂဏန္းသာေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါသည္ 606,000,000,000,000 ကိန္းဂဏန္းအေရအတြက္မွာ ၁၅လုံးတိတိရိွပါသည္။ ဂဏန္းေပါင္းစက္၌ မဆန္႔ေအာင္းမ်ားျပားသည့္ေငြေၾကးပမာဏ ျဖစ္သည္ကုိသိထားရန္လိုအပ္ပါသည္။ ဤေငြပမာဏသည္ ရခိုင္တစ္ဦးလွ်င္ အေမရိကန္ေဒၚလာဘီလီယမ္ 2.02 ဘီလီယမ္ ရရိွမည္ျဖစ္သည္။ ျမန္မာက်ပ္ေငြျဖင့္ေဖာ္ျပလွ်င္ က်ပ္ဘီလီယမ္ႏွစ္ရာႏွစ္ဘီလီယမ္စီရရိွမည္ျဖစ္သည္ 202,000,000,00 ဤေငြပမာျဖင့္ သင္သူေဌႀကီး၊ သူႂကြယ္ႀကီးတစ္ဦးလုပ္နိဳင္သည့္ကုိသိထားရန္လည္းလိုအပ္သည္။ ဇိမ္ခံကား ရခိုင္လူမ်ဳိးသုံးသန္းလုံးစီနိဳင္သည္။တိုက္အိမ္ျဖင့္ လူတိုင္းေနႏိုင္သည္ေငြပမာျဖစ္သည္။ ဆယ္စုႏွစ္တစ္ခုေက်ာ္အၾကားဝင္ေငြကုိ တြက္ခ်က္ျခင္းျဖင့္ရခိုင္လူမ်ဳိးမ်ားမဆင္းသင့္တန္ပဲ ဆင္းရဲေနရသည္ကုိ သတိျပဳမိလိမ္မည္ဟုယုံၾကည္ပါသည္။ ေဒၚလာႏွစ္ဒသမဝသူညႏွစ္ဘီလီယမ္မာ လူတစ္ဦးရရိွမည့္ေငြပမာဏျဖစ္ပါသည္။ သင္တို႔အိမ္တြင္ မိသားစုငါးဦးရိွလွ်င္ ေဒၚလာဘီလီယမ္တစ္ေထာင့္တစ္ဆယ္ 1010 တိတိရရိွမည္ျဖစ္သည္။ ဆယ္စုႏွစ္အတြင္းစင္ကာပူထက္ခ်မ္းသာနိဳင္သည့္ သက္သီအေထာက္ထားပင္ျဖစ္သည္။ ရခိုင္ျပည္သည္ ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ားလက္ျဖင့္ျပဳပ်ဳိးေထာင္ရမည္ဆိုပါက 2050 အတြင္း အာဆီယမ္ဆယ္နိဳင္ငံတြင္အခ်မ္းသာဆုံးနိဳင္ငံျဖစ္လာမည္ျဖစ္သည္။ ရခိုင္ျပည္၏ဝင္ေငြပမာမွာ ဤထက္မ်ားျပားပါေသးသည္။ ေလာင္ရိပ္မိေသာအပင္သည္ မည္သည့္အခါမွ် ဖြံ႔ၿဖိဳးထြားက်ဳိင္းမည္မဟုတ္.. ရခိုင္လူမ်ဳိးမ်ား ဘာလုပ္သင့္ပါသလဲ... ေလာင္ရိပ္မက်ေအာင္လုပ္ရမည္.. မည္သုိ႔လုပ္မည္နည္း... ေလာင္ရိပ္ျပဳေနေသာအပင္သည္ မိမိတို႔အတြက္အက်ဳိးမျပဳသည့္အတြက္ တန္ဖိုးမ့ဲေသာအပင္ကုိ ဦးစြာပထမ ခုတ္ထြင္႐ွင္းလင္းပစ္ရမည္ပင္ျဖစ္သည္... ရခိုင္ပင္လယ္ကမ္း႐ိုးတန္းတြင္ ေရနံလုပ္ကြက္တစ္ဆယ္ေက်ာ္ရိွပါသည္။ တ႐ုတ္၊ ကုိရီးယား၊ အိႏိၵယန႔ဲတျခားနိဳင္ငံမ်ားလည္းပါဝင္ၾကသည္။ 2012က ျမန္မာအစုိးရ၏ညံ့ဖ်င္းမႈ႔ေၾကာင့္ ရခိုင္ကမ္း႐ိုးတန္းမွပိုင္ေသာ ေရနံတြင္းအား ကုလသမဂၢက ခုံ႐ုံးဆုံးျဖတ္ခ်က္အရ ဘဂၤလာေဒ႐ွ္ကုိေပးလိုက္ရသည္။ သုိ႔ေသာ္ရခိုင္ျပည္ကား ယေန႔အထိတစ္စုံတစ္ခုမွ်ေျပာင္းလဲတိုးတက္လာျခင္းမ်ဳိးမေတြ႔ရေသးေခ်။ျပည္ပကုိ ထြက္ခြာအလုပ္လုပ္ကုိင္လားသူမ်ားသာ တစ္ေန႔ထက္တစ္ေနပိုမိုမ်ားျပားလာသည္ကုိသာေတြ႔ျမင္ေနရပါသည္။ ရခိုင္လူမ်ဳိးမ်ား ဘာေတြလုပ္သင့္သလဲ။ အခုဘာေတြလုပ္ေနၾကပါလဲ။ ဘာေတြကုိ ျပန္ျပဳျပင္ရမလဲ။ တန္းတူညီမွ်မႈမရိွလွ်င္ ဒီမိုကေရစီဆိုသည္အနစ္သာရရိွမည္မဟုတ္။ ရခိုင္အာဏာ ရခိုင္လက္ထဲမရိွေသာေၾကာင့္ဆိုလွ်င္ပိုမွန္မည္၊ အမွန္ကန္ဆုံးေသာအေျဖျဖစ္မည္။ ခင္မ်ားတို႔၊ က်ေနာ္တို႔၏မ်က္စိထဲတြင္ ေဒၚလာသန္း 1800ဟာ ကိန္းဂဏန္းအေရအတြက္အနည္းသာျမင္ၾကပါလိမ့္မယ္ျဖစ္သည္။ နစ္နာဆုံး႐ွံဳးေနေသာရခိုင္လူမ်ဳိးတို႔၏အခြင့္အေရးကုိ ရခိုင္မ်ားသိရိွေစရန္ရည္ရြယ္ၿပီး တြက္ခ်က္ၾကည့္မိ၍ ရခိုင္တစ္မ်ဳိးသာလုံးသိေစရန္ေရးသားမွ်ေဝတင္ျပလိုက္ပါသည္။ ဤေနရာ၌ ျဖည့္စြပ္ၿပီးေျပာလိုသည္မွာ မုန္တိုင္းေဘး၊ သဘာဝေဘးဆိုးဒဏ္သင့္ရင္ ရခိုင္လူမ်ဳိးသည္ မျဖစ္စေလာက္ေသာ သိန္း၁၀၀၊ ၂၀၀၀တို႔ျဖင့္ သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ၊ ကုေဋေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာေသာ ေငြပမာဏမ်ားကုိ ဆုံး ႐ွံဳးခံေနရသည္ကုိသတိျပဳၾကရန္ ေျပာၾကားလို႔ပါသည္။ ရခိုင္လူမ်ဳိးတိုင္းတစ္ေယါက္ခ်င္း သိေအာင္ Shareပီးကတ္​ပါ။