ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ားႏွင္႔ ျမန္မာစာ ေပၚေပါက္လာပံု
ရခိုင္လူမ်ိဳးႏွင့္ ၿမန္မာစာ ျဖစ္ေပၚလာပုံအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ
ရခိုင္လူမ်ိဳးႏွင့္ၿမန္မာစာ ဟူေသာ ေဆာင္ပါးသည္ ရခိုင္လူမ်ိဳးႏွင့္။ ၿမန္မာစာ မည္သို့ မည္ပုံ ဆက္စပ္ေနသည္ကို သိရွိႏိုင္
ၾကေစရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ၿဖင့္ ဤေဆာင္းပါး ကို ေရးသားရၿခင္းၿဖစ္ပါသည္။ ရခိုင္လူမ်ိဳးႏွင့္ ၿမန္မာစာ ၿမန္မာစာႏွင့္ ရခိုင္
လူမ်ိဳး ကိုမည္သည့္အခါမွ် ခြဲၿခား၍ ရလိမ့္မည္မဟုတ္။ အဘယ္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ ၿမန္မာစာကို ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔က မိမိတို့၏
ကိုယ္ပိုင္စာေပ´´ အေနၿဖင့္ အသိ အမွတ္ၿပဳထားေသာေၾကာင့္ ၿဖစ္၏။
ၿမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ၿမန္မာစာဟု သတ္မွတ္ခံထားရေသာ ´အကၡရာစာေပ´´ ကို ရခိုင္လူမ်ိဳးတို့က မိမိတို႔၏ ´´ရခိုင္စာဟူ၍
သာ သိေနၾကပါသည္။ စာေပကို ေရးသားသည့္အခါ၌ ရခိုင္စကား အေၿပာအသုံးအႏႈန္းၿဖင့္ ေရးသားၿခင္း၊ စာေပအသုံး
အႏႈန္းၿဖင့္ ေရးသားၿခင္းဟူ၍သာ ခြဲၿခားထားသည္။ အကၡရာ စာေပအေနၿဖင့္မူသည္ အကၡရာသည္ စာေပၿဖင့္သာ
ေရသားေနၾကၿခင္း ၿဖစ္ပါသည္။
ယင္းစာ အမ်ိဳးအစားကို ရခိုင္တို႔က ´ရခိုင္စာ´(သို့မဟုတ္) ရကၡ၀ဏ အကၡရာ´ ဟုအမည္ ေပးကာေခၚေ၀ၚသမႈၿပဳေနၾက
သည္ကိုလည္း ေတြၿမင္ႏိုင္ပါသည္။ ၿမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လူမ်ိဳးေပါင္း´၁၃၅´ မ်ိဳးရွိၾကသည့္အနက္´ ၿမန္မာစာ အေရးအသား
ကို မည္သည့္လူမ်ိဳးတို့က ေရွ့ဦးစြာ စတင္ေရးသားခဲ့ၾကသည္ကို ေလ့လာစူးစမ္းဖို့ အခ်ိန္တန္ၿပီ ဟု စာေရးသူယူဆပါ
သည္။ အကယ္၍ အေၿဖမွန္ ထြက္ရွိခဲ့ပါလွ်င္လည္း အားလုံးသေဘာထားၾကီးစြာၿဖင့္ လက္ခံအတည္ၿပဳေပးၾကဖို႔ ကိုလည္း
အႏူးအညြတ္ ေမတၱာရပ္ခံလိုက္သည္။
ၿမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း၌ကား ေရွ့က ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔တြင္ ´ရခိုင္ စာ´၊ မြန္လူမ်ိဳးတို့ တြင္´မြန္စာ´၊ ၿပဴ(ပ်ဴ) လူမ်ိဳးတို့တြင္
´ၿပဴ(ပ်ဴစာ)´ ဟူ၍ ကိုယ္ပိုင္ စာေပအသီးသီး ရွိခဲ့ၾကသည္အနက္ သည္ေဆာင္းပါးသည္ ´မြန္ႏွင္ ပ်ဴစာ´ကို ေလ့လာ
ဆန္းစစ္မႈ မၿပဳေတာပဲ´ၿမန္မာစာဟု သတ္မွတ္ခံထားရေသာ´ရခိုင္စာ´ကိုသာ ႏွစ္ဖက္ႏႈိင္းယွဥ္၍ ေ၀ဖန္သုံးသပ္တင္
ၿပသြားမည္ၿဖစ္ပါသည္။ ႏွစ္ဖက္ႏႈိင္းယွဥ္ရာ၌ ႏွစ္ဖက္စလုံးမွ ထင္ရွာၿပီးခုိင္မာေသာ သမိုင္းဆိုင္ရာ ေခတ္ၿပိဳင္အေထာက္
အထား တစ္ခုစီကိုသာထုတ္ႏႈတ္၍ ေရးသားတင္ၿပသြားပါမည္။
အေထာက္အထားရွိတိုင္း အက်ယ္တ၀င့္ တင္ၿပဖို့ဆိုသည္မွာ မဂၢဇင္းက စာမ်က္ႏွာေနရာ ေပးႏိုင္သည္ မဟုတ္ပါ။
ရခိုင္ႏွင္ၿမန္မာ ေခတ္ၿပိဳင္မႈကိုရွာၾကည့္ၿခင္း ၿမန္မာစာေပ´ကို ေရးသားေနၾကသည့္´ရခိုင္ လူမ်ိဳးႏွင့္ ျမန္မာလူမ်ိဳး´´တို့၏
ေခတ္ၿပိဳင္အခ်ိန္ကာလကိုရွာၾကည့္ေသာ္ ဤသို႔ေတြရ၏။
ပုမင္း အင္းေတာင္ေညာင္ရမ္းေနာင္ ကုန္းေဘာင္ခုနစ္ဆက္´´ဟူေသာ သေကၤတ သံေပါက္ကဗ်ာအရ ၿမန္မာလူမ်ိဳးတို့
တြင္ ပုဂံေခတ္၊ ပင္းယေခတ္၊ အင္း၀ေခတ္၊ ေတာင္ငူေခတ္၊ေညာင္ရမ္းေခတ္၊ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ ဟူ ၍ေခတ္(၆)ေခတ္
ထြန္းကားခဲ့သည္ကို ေတြရွိရပါသည္။
ရခိုင္လူမ်ိဳးတို့တြင္လည္း ဒြါရာ၀တီေခတ္၊ ေ၀သာလီေခတ္၊ ဓည၀တီေခတ္(ပ၊ဒု၊တ)ေခတ္၊ေ၀သာ လီေက်ာက္ေလွကား
ေခတ္၊ ေလးၿမိဳေခတ္၊ ေၿမာက္ဦး(ပ၊ဒု၊တ)ေခတ္ဟူ၍ ေခတ္(၆)ေခတ္ ထြန္း ကားခဲ့ သည္ကို ေတြ႔ရွိႏိုင္သည္။ သို့ေသာ္
အခ်ိန္ကာလ ၾကာၿမင့္ပုံၿခင္းေတာ တူႏိုင္မည္မဟုတ္ပါ။ ယင္းတို့အနက္ ၿမန္မာတို႔၏ ပုဂံေခတ္ႏွင့္ ရခိုင္တို့၏ ေလးၿမိဳ
ေခတ္မွာ ေခတ္ၿပိဳင္ၿဖစ္ၾက၏။ ၿမန္မာတို႔ ဘက္ကပုဂံ ၏ထင္ ရွား ေသာ´ရာဇကုမာရ္ ေက်ာက္စာေခၚၿမေစတီ ေက်ာက္
စာ´´ကို ခိုင္မာေသာအေထာက္ အထားအၿဖစ္ တင္ၿပမွာၿဖစ္ၿပီး၊ ရခိုင္တို့ဘက္က စစ္ေတြၿမိဳ႕ ေခါင္းေလာင္း ေက်ာင္း
တိုက္ရွိ ေလးၿမိဳ႕ေခတ္´ရခိုင္ ဘုရင္မင္းရင္ၿဖဴ´သြန္းလုပ္ပူေဇာ္ခဲ့ေသာ ဘုရား၏ ´စမၼခဏ္း ကမၼည္းစာ´ကိုခိုင္မာေသာ
အေထာက္ အထား အေနၿဖင့္ တင္ၿပသြားမွာ ၿဖစ္ပါသည္။
ၿမန္မာတို႔၏ ပုဂံေခတ္..
ၾကာ၊ မိုး၊ အံ၊ ပုဂံ တည္´ဟူေသာေဆာင္ပုဒ္အရ ပ်ဥ္ၿပားမင္း (ေအဒီ-၈၄၆ မွ ၈၇၈)ထိသည္ ယခုလက္ရွိ ပုဂံၿမိဳကို
တည္ခ်ိန္မွာ ေကာဇာ-၂၁၁-ခု၊ ခရစ္ေအဒီ ၈၄၉ ခုၿဖစ္၏၊ ပုဂံ ပ်က္ခ်ိန္ကား´ေစာမြန္နစ္မင္း´(ေအဒီ.၁၃၂၅ မွ ၁၃၆၉)
လက္ထက္တြင္ ၿဖစ္ေလ၏။ ပ်ဥ္းၿပားမင္းသည္ ပုဂံၿမိဳကို တည္ေဆာက္ေနသည္ အခ်ိန္တြင္ ပုဂံ၌ ´ေထရ၀ါဒ ဗုဒၵသာ
သနာ´´မေရာက္ရွိေသး၊ အလားတူ´ၿမန္မာစာ´ဟူေသာ စာေပေရးသားမႈ အတတ္ပညာသည္လည္း လုံး၀မရွိေသး
သည္ကို ေတြ႔ရ၏။
ပုဂံၿမိဳ႕၌ ပ်ဥ္ၿပားမင္းလြန္ၿပီးေနာက္ တန္နက္မင္း(ေအဒီ-၈၇၈-၉၀၆)၊ ၄င္းေနာက္ စေလငေခြး မင္း (ေအဒီ ၉၀၆-၉၁၅)
၄င္းေနာက္ သိန္းခိုမင္း (ေအဒီ ၉၁၅-၉၃၁)၊ ၄င္းေနာက္ ေညာင္ဦး ေစာရဟန္းမင္း (ေတာင္သူမင္းၾကီး) (ေအဒီ-၉၃၁-
၉၆၃) ၄င္းေနာက္ကြမ္းေဆာ္ ေၾကာင္ၿဖဴမင္း(ေအဒီ-၉၆၄-၉၈၆) ၄င္းေနာက္ က်ည္စိုးမင္း(ေအဒီ-၉၈၆-၉၉၂) ၄င္းေနာက္
စုကၠေတမင္း (ေအဒီ-၉၉၂-၁၀၁၇) ၄င္းေနာက္ အေနာ္ရထာမင္း(ေအဒီ-၁၀၄၄-၁၀၇၇) လက္ထက္မွ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၵ
သာသနာကို မြန္ရဟန္းေတာ္ ရွင္အရဟံ၏ အကူအညီၿဖင့္ တည္ေဆာက္ခဲ့ရ၏။ ယင္းအခ်ိန္ထိ ´ပုဂံ´၌ ´ၿမန္မာစာ´´
ဟူေသာ အေရး အသားမရွိေသးေခ်။ မြန္လူမ်ိဳးတို႔၏စာေပကိုသာ မြန္ပညာရွင္မ်ာ၏ အကူအညီၿဖင့္ ေရး သားေနၾက
ရေလ၏။ အေနာ္ရထာမင္း လြန္ၿပီးေနာက္ ေစာလူးမင္း (ေအဒီ-၁၀၇၇-၁၀၈၄) ၄င္းေနာက္ က်န္စစ္သားမင္း (ေအဒီ-
၁၀၈၄-၁၁၁၃) လက္ထက္တြင္ ´´ေဇယ်ေခတၱရာ´´အမည္ရွိေသာ သားေတာ္ ´ရာဇကုမာရ္´ သည္ ပုဂံ၌´ၿမေစတီ
ဘုရား´ကိုတည္၏။ ၿမေစတီဘုရား၌ သူ၏ ကုသိုလ္ေတာ္ မွတ္တမ္းကို ´ပါဋိ၊ ၿမန္မာ၊ မြန္ ၊ၿပဴ´ ဟူ၍ ဘာသာေလးမ်ိဳး
ၿဖင့္ ကမၼည္းစာ ေရးထိုးေစခဲ့ပါသည္။
ယင္း ၿမေစတီ ဘုရားေက်ာက္စားကား ပုဂံေခတ္ ေက်ာက္စာမ်ားအနက္ ´ေရွ့အက်ဆုံး ေက်ာက္ စာ´ၿဖစ္၏။ ၿမေစတီ
ေက်ာက္စာကို သာသနာေတာ္ သကၠရာဇ္ ၁၆၅၇၊ ေကာဇာ-၄၇၅-ခု (ခရစ္ေအဒီ- ၁၁၁၃)တြင္ ေရးထိုးခဲ့ၿခင္း ၿဖစ္
ေၾကာင္းသိရွိရသည္။ ယင္းအခ်ိန္ထိ ပုဂံ၌´ၿပဴလူမ်ိဳး´ တို့ရွိေနေသးသည္ ကိုေတြ႔ရ၏။
ရခိုင္တို႔၏ ေလးၿမိဳ ့ေခတ္
ရခိုင္တို႔၏ေလးၿမိဳ႕ေခတ္သည္ ေအဒီ ၈၁၈ မွ ၁၄၃၀ ထိၾကာၿမင့္ခဲ့သည္ကိုေတြ႔ရွိရ၏။ ေလးၿမိဳ႕ေခတ္ဆိုသည္မွာ အဥၥန
နဒီၿမစ္၏ ၀ဲယာ၌ ပဥၥာၿမိဳ႕ ပုရိန္ၿမိဳ႕ ေနရဥၥ၇ာ ေတာင္ငူၿမိဳ႕ေလာင္းၾကက္ ၿမိဳ႕ ဟူ၍ ၿမိဳ႕ေလးၿမိဳ႕ တည္ရွိခဲ့သည္ကို
အေၾကာင္းၿပဳ၍ ´ေလးၿမိဳေခတ္´ ဟုေခၚတြင္ခဲ့ၿခင္းၿဖစ္သည္။ ၿမန္မာတို႔၏ ပ်ဥ္ၿပားမင္းသည္ ယခုလက္ရွိ ´ပုဂံၿမိဳ႕´ ကို
မတည္ ေဆာက္ရေသးမီ(၃၁)ႏွစ္အလိုက ေလးၿမိဳ႕ေခတ္ ရခိုင္ဘုရင္ ´ေခတၱသင္မင္း´ သည္ ပဥၥာၿမိဳ႕´ ကိုသာသနာ
၁၃၆၂ ခု၊ ေကာဇာ ၁၈၀-ခု၊ (ေအဒီ-၁၈၁) တြင္ တည္ေဆာက္ထားၿပီးၿဖစ္ေနပါသည္။
ရခိုင္တို႔၏ေလးၿမိဳေခတ္´ေခတၱသင္မင္း´ လက္ထက္တြင္ ေထရ၀ါဗုဒၵသာသနာထြန္းကားေနမႈ ကို မဆိုထား ဘိ၊
ေလးၿမိဳေခတ္၏ အထက္ကေ၀သာလီေက်ာက္ေလွ ကားေခတ္ (ေအဒီ-၃၂၇-မွ ၈၁၈ထိ) တြင္ လည္းေကာင္း တတိယ
ဓည၀တီေခတ္ (ဘီစီ-၅၆၉ မွ ေအဒီ ၃၂၆ ထိ) တြင္ ၄င္း ေထရ၀ါ ဒဗုဒၵသာသနာႏွင့္အတူစာေပယဥ္ေက်းမႈ အႏုပညာ
မ်ား ထြန္းကားလွ်က္ရွိေနၿပီၿဖစ္ေၾကာင္း ယုံမွားသံသယမရွိ ခိုင္မာေသာ အေထာက္အထားမ်ားက သက္ေသၿပဳ
လွ်က္ရွိေနၾကၿပီၿဖစ္ပါသည္။
ယင္းတုိအနက္ ေလးၿမိဳ့ေခတ္ (ေအဒီ-၈၁၈-မွ ၁၄၃၀ထိ) ပဥၥာၿမိဳတည္´ေခတၱသင္မင္း´မွ(၃)ဆက္ေၿမာက္´ဘုရင္မင္း
ရင္ၿဖဴ´ လက္ထက္ (ေအဒီ-၈၄၃ မွ ၈၇၃ ထိ) ေအဒီ ၈၄၇တြင္ သြန္းလုပ္ပူေဇာ္ခဲ့ေသာ ဗုဒၵဆင္းတုေတာ္(ဥာဏ္ေတာ္
အၿမင့္ ၁ေပ ၂.၃ လက္မ၊ ယခုအခါ စစ္ေတြၿမိဳ၊ ေခါင္းေလာင္းေက်ာင္းတိုက္တြင္ ကိန္း၀ပ္လွ်က္ရွိသည္၊။) ၏´စမၼခဏ္း
ကမၼညာ္းစာ´ ကို သာ ရခိုင္စာေပဘက္က ခိုင္မာေသာ အေထာက္အထား တစ္ခုအေနၿဖင့္ တင္ၿပသြားမည္ၿဖစ္ပါသည္။
ဘုရားဆင္းတုေတာ္ စမၼခဏ္ကမၼည္းစာ
အဆိုပါဘုရား၏ စမၼခဏ္စာမွာ ယခုေခတ္´ၿမန္မာစာ´ဟုသတ္မွတ္ခံထားရေသာ´ရခိုင္စာ´ အေရး အသားၿဖင့္
ေရးထိုးမွတ္တမ္းတင္ထားသည္ကို ေအာက္ပါအတိုင္းေတြရွိရသည္၊´သကၠရာဇ္ ၉၊ကဆုန္လဆန္း ၆ရက္၊ တနလၤာ
၅ နာရီေက်ာ္ေသာ..ေရာက္…ၾကီးသြန္းအဲသည္။ ငမၤရၤၿဖဴေကာင္းမႈဘုရား ပဥၥေလာစာၿပီးၿပည့္စုံသည္၊ ဘုရားၿပဳေသွာ၀္
အက်ိဳး၀္အားၿဖင့္ ဘုရားမခြ်တ္ၿဖစ္ေစေသွာ…..။ ဟူ၍ ေရးထိုးထားပါသည္။
အထက္ေဖၚၿပပါဘုရား၏´စမၼခဏ္ကမၼည္းစာ´ကိုၿပည့္စုံေအာင္ၿဖည့္စြက္ဖတ္ရႈေသာ္ ေအာက္ပါအတိုင္းၿဖစ္ ပါသည္။
သကၠရာဇ္ ၂၀၉၊ ကဆုန္လဆန္း ၆ရက္၊ တနလၤလာေန႔ ၅ နာရီေက်ာ္ေသာ (အခ်ိန္) ေရာက္(ေသာ အခါ) ေၾကးသြန္း
အပ္သည္။ ငါမင္းရင္ၿဖဴေကာင္းမႈ ဘုရားကို ပဥၥေလာဟာၿဖင့္(သြန္းလုပ္)ၿပီးၿပည့္စုံသည္။ ဘုရားၿပဳေသာအက်ိဳးအားၿဖင့္
ဘုရားမခြ်တ္ၿဖစ္ေစေသာ္´ဟူ၍ၿဖစ္ပါသည္။ ေလးၿမိဳေခတ္ ရခိုင္ဘုရင္ မင္းရင္ၿဖဴသည္ အထက္ေဖၚၿပပါ ဘုရား၏
´စမၼခဏ္ကမၼည္းစာ´ ကို ရကၡ၀ဏအကၡရာ-ရခိုင္စာ´ၿဖင့္ေရးထိုးခဲ့ေသာႏွစ္မွာ ေကာဇာ ၂၀၉ခု၊ ခရစ္ေအဒီ ၈၄၇ ၿဖစ္
ရာ ၿမန္မာတို႔ယခုလက္ရွိ ပုဂံၿမိဳ႕ကို မတည္ေဆာက္ရေသးမီ (၂) ႏွစ္အလိုက ၿဖစ္ပါသည္။ သို႔ၿဖစ္၍´ရာဇကာမာရ္
ေက်ာက္စာေခၚ ၿမေစတီေက်ာက္စာ´ သည္ ယင္းအခ်ိန္၌ ရွိဖို႔မဆိုထားႏွင့္ ´ပုဂံၿမိဳ႕ ပင္မရွိေသးေသာေၾကာင့္ ´ၿမန္မာ
စာေပ´ အေရးအသားမွာလည္း ၿမန္မာတို႔အေနၿဖင့္´အိမ္မက္ေတာင္မက္ဖို႔´မလြယ္ကူေသးေခ်။
ၿမန္မာလူမ်ိဳးႏွင့္ၿမန္မာစာ
ၿမန္မာသမိုင္းဆရာမ်ားက ၿမန္မာသည္´ၿပဴလူမ်ိဳး´ ကဆင္းသက္လာသူမ်ားဟုခံယူထားၾက၏။ ယင္းသို့ ဆိုလွ်င္ အဘယ္
ေၾကာင့္ၿမန္မာတို့သည္ ´ၿပဴစာ´ကိုိ မိခင္စာေပအၿဖစ္ ရပ္တည္ေအာင္ မေဆာင္ရြက္ႏိုင္ၾကခဲ့ပါသနည္း? ဟုေမးစရာရွိေန
ပါသည္။ယခုအခါ ၿပဴလူမ်ိဳးႏွင့္ၿပဴစာေပမွာ ၿမန္မာေၿမမ်က္ႏွာေပၚက လုံး၀ဆိတ္ သုဥ္းေပ်ာက္ကြယ္သြားၾကၿပီၿဖစ္၏။
အခ်ိဴသမိုင္းဆရာမ်ားက ၿမန္မာစာသည္´မြန္စာ´က ဆင္း သက္ လာေသာ စာဟုၾကံဆၾကၿပန္၏။ ထို႔သို႔ဆိုလွ်င္ လည္း
အဘယ္ေၾကာင့္ၿမန္မာတို႔သည္ ´မြန္စာ´ ကိုႏိုင္ ငံသုံးစာေပအၿဖစ္ ရပ္တည္ေအာင္ မေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့ၾကပါသနည္း။ ဟု
ေမးစရာေတြအမ်ားၾကီး ရွိေနပါသည္။
အမွန္က ´ၿပဳစာ´ သည္ ၿပဴလူမ်ိဳးတို့ႏွင့္သာ တိုက္ရိုက္သက္ဆိုင္ေနၿပီး ´မြန္စာ´ သည္ လည္း မြန္လူမ်ိဳးတို့ႏွင့္သာ
တိုက္ရိုက္သက္ဆိုင္ေနေသာ စာေပၿဖစ္ေၾကာင္းေလ့လာေတြ႔ရွိရေပသည္။ ယေန႔မ်က္ေမွာက္ေခတ္ ´ၿမန္မာစာ´ ဟု
သတ္မွတ္ခံထားရေသာ ´ရခိုင္စာ´ သည္လည္း ရခိုင္လူမ်ိဳး တို့ႏွင္သာ တိုက္ရိုက္သက္ဆိုင္ခဲ့ၾကသၿဖင့္ ရခိုင္လူမ်ိဳးတို့
သည္ ကိုယ့္စာေပကို ေခတ္ အဆက္ဆက္ တည္တံ့ေအာင္ ထိန္းသိန္းေစာင့္ေရွာက္လာခဲ့ၾက သည္မွာ ေခတ္ တိုင္း
ေခတ္တိုင္းတြင္ ေပၚထြန္းခဲ့ေသာ ´ရခိုင္စာေပအေထာက္အထားမ်ား´ကသက္ေသၿပဳလွ်က္ရွေပေတာသည္။
ၿမေစတိေက်ာက္စာ၌ ပါရွိေသာ ´ၿမန္မာစာ´ ကိုၿမန္မာသမိုင္းဆ၇ာမ်ားက ´ပ်ဴစာကဆင္း သက္ လာေသာ စာ´ဟု
ထင္ၿမင္ခ်က္ေပးၾက၏။ အလားတူ အခ်ိဳသမိုင္းဆရာမ်ား က`မြန္စာကဆင္း သက္ လာေသာ စာ´ဟူ၍လည္းထင္ၿမင္
ခ်က္ေပးၾကၿပန္၏။
အမွန္ကယင္း´ၿပဴစာႏွင့္မြန္စာ´ႏွစ္မ်ိဳးစလုံးသည္ပင္လွ်င္ ၿမေစတီေက်ာက္စာ၌ ပါရွိေနၿပီးၿဖစ္ေသာေၾကာင့္၊ ယင္းစာ
ႏွစ္မ်ိဳးက ဆင္းသက္လာေသာစာဟု သတ္မွတ္ေနၾကၿခင္းသည္ လုံး၀ယုတၱိမရွိေခ်။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ စာေပတို့
မည္သည္ အခ်ိန္ကာလတစ္ခုတည္း ၌ ေန့ခ်င္ညခ်င္းေၿပာင္း လြဲရိုး ထုံး စံမရွိေသာေၾကာင့္တည္း.။ ေၿပာင္းလဲဖို့ဆို
သည္မွာလည္း ေခတ္ကာလ အေတာ္ၾကာၿမင့္ေအာင္ ေစာင့္ ဆိုင္းရေပလိမ့္မည္။ ၿမေစတီေက်ာက္စာ (´ၿမန္မာ) သည္
ၿပဴစာႏွင္မြန္စာက ဆင္းသက္လာေသာ စာ မဟုတ္ေၾကာင္းကို ´ၿမေစတီေက်ာက္စာ´ကပင္လွ်င္ အခိုင္လုံဆုံး သက္ေသ
ၿပဳ လ်က္ရွိေနေပေတာ့သည္။
အမွန္က ´ၿမေစတီေက်ာက္စာ´၌ပါရွိေသာ ´ၿမန္မာစာ´သည္ ´ေၿပာင္းလဲလာေသာစာ´ မဟုတ္ ပဲ´ေရာက္ ရွိလာေသာ
စာ´ဟုဆိုမွ သဘာ၀ယုတၱိက်မည္ကို ၿမန္မာပညာရွိတို႔ သိရွိႏိုင္ၾကပါလွ်က္ မသိ ခ်င္ေယာင္ေဆာင္ေန ခဲ့ၾကၿပီး အၿဖစ္မွန္
ကို ေရငုံႏႈတ္ပိတ္ လုပ္ေနခဲ့ၾကသည္ကိုေတြ႕ရ၏။
အေၿဖမွန္ကို သိရွိလိုပါက
ေလးၿမိဳ ့ခတ္၊ပဥၥာၿမိဳ႔(၁၂)ဆက္ေၿမာက္မင္းဘီလူးကို ေအဒီ-၁၀၆၈တြင္´၀ေရာင္းငွက္အသခၤယာ´အမတ္က လုပ္ၾကံ
သၿဖင့္ ကြယ္လြန္သည္။ မင္းဘီလူး၏သားၿဖစ္သူ အိမ္ေရွ့မင္းသား´မင္းရဲဘယ´ သည္ မိဖရား ´ေစာေပါက္ ညို´
ေပါက္ညိူၿမ)ႏွင့္အတူ ရခိုင္ပညာရွိအမတ္အခ်ိဳ့လိုက္ပါလွ်က္ ´ဘူးရြက္မညိႈးလမ္း´ က အေရွ့ ပုဂံၿပည္သို့ထြက္ေၿပးကာ
´အေနာ္ရထာ´ မင္းထံခိုလႈံခဲ့ရသည္။
အဆိုပါ မင္းရဲဘယမိသားစုတို့သည္ ပုဂံၿပည္၌ ႏွစ္ေပါင္း(၃၅) ႏွစ္ခန့္ၾကာၿမင့္ေအာင္ အမႈေတာ္ထမ္းရြက္ကာ ေနထိုင္
ခဲ့ၾကရေသာ သမိုင္းေၾကာင္း ကိုလည္းေကာင္း၊ ပုဂံမင္းအေနာ္ရထာအား ´ရခိုင္ေ၀သာလီ´က´ပဥၥ ကလ်ာဏီ မင္းသမီး´
ကိုဆက္သရာတြင္ ´က်န္စစ္သား´ ကို ရသည္ဟူေသာသမိုင္းေၾကာင္းကိုလည္းေကာင္း၊ က်န္စစ္သားသည္ ေၿမးေတာ္
အေလာင္းစည္သူကို ပုဂံထီးနန္းကိုေပးအပ္ၿပီး´ေဇယ်ေခ တၱရာ´ အမည္ၿဖင့္ သားေတာ္ရာဇကုမာရ္မင္းသားကို´ဓည၀
တီႏွင့္ ေတာင္စဥ္ခုႏွစ္ခရိုင္´(ၿမန္မာရာဇ၀င္အလို) ကိုစားေစခဲ့ေသာ သမိုင္းေၾကာင္းကိုလည္းေကင္း၊ ပုဂံမင္းတို့အထံ၌
ရခိုင္သားမ်ား အမႈေတာ္ထမ္းရြက္ခဲ့ၾကၿပီး အခ်ိဳ႕က ဘုရားအလွဴဒကာ မ်ား အၿဖစ္ခံယူကာၿမန္မာတို့၏ နယ္ေၿမ၌ ရွိေနခဲ့
ၾကသည္ဟူေသာ သမိုင္းေၾကာင္းကိုလည္းေကာင္း၊ ၿမန္မာလူမ်ိဳးတို႔ကို ရခိုင္လူမ်ိဳးတို့က ´ေအာက္သား´ဟုနာမည္ေပး
ကာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေခၚေ၀ၚလာခဲ့ၾကသည့္ သမိုင္းေၾကာင္းကိုလည္းေကာင္း၊ ´ရဟႏၵာေထြး(ေခၚ) အသွ်င္ဒိဗစကၡုဳ´
အမည္ရွိေသာ ရခိုင္တို႔ ေ၀သာလီက ရဟႏၱာအသွ်င္သူၿမတ္သည္ ဥပဇၥ်ာယ္ ဆရာ´ မဟိဒၵပါလမေထရ္ၿမတ္´ ၏ ေစ
လြတ္ခ်က္အရ ပင္းယၿမိဳသို႔ ၾကြေရာက္၍ သာသနာၿပဳခဲ့ရေသာ သမိုင္းေၾကာင္းႏွင့္ ပင္းယတစ္စီးရွင္ သီဟသူ၏
မင္းဆရာအၿဖစ္ကိုးကြယ္ဆည္းကပ္မႈကို ခံယူခဲ့ရေသာ သမိုင္းေၾကာင္းကိုလည္းေကာင္း ခ်န္လွပ္၍ထားၾကမည္ဆိုပါက
အေၿဖမွန္ေပၚေပါက္ႏိုင္ လိမ့္မည္ မဟုတ္ေခ်၊
ပုဂံေခတ္ေက်ာက္စာမ်ား၌ ပါရွိေနေသာ အခ်ိဳ႕စကားလုံးမ်ားသည္ ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔၏ ေန့စဥ္ သုံး ေ၀ါဟာရ မ်ားၿဖစ္ေန
ေၾကာင္း ေအာက္ပါစကားလုံးမ်ားကို ၾကည့္ၿခင္းအားၿဖင့္ သိရွိႏိုင္ပါသည္။
၁။ ၾကာသပတိယ္နိယ္၊
၂။ သုၾကာ္ိနိယ္၊
၃၊ လွိယ္၊
၄၊ ရိတ္မႈတ္၊
၅။ အတုမဟါေသာ၊
၆၊ ၿခဳပ္မ၊
၈၊ အစ္ကို၊
၉၊အစ္မ၊
၁၀၊ ပန္စင္၊
၁၁၊ ကၿခီသည္၊
၁၂၊ ပညာမဟိယ္ေသာ၊
၁၃၊ အလႈပိယ္လို၀္ေသာ၊
သဃၤတို၀္၊
ဤယ္သူ၊
ပတၱၿမာစာတီ၊
လႈခ၏၊
ၿခီလက္၊
ၿခိယ္ဆယ္ရိယ္၊
လက္ဆိရယ္၊
မပႅဳရေၾကာင္ဆိုဖီလတ္၊
နိယ္ရလိယ္၏၊
အသရိယ္ဟိေသာ၊
ခရိုန္ စေသာ ေ၀ါဟာရမ်ားကို ယေန႔ေခတ္ ၿမန္မာတိုေၿပာဆိုေနၾကေသးလား? ဟုေမးလွ်င္ ေၿပာဖို႔မဆိုထားႏွင့္ အဓိပါယ္
ကို သိရွိေအာင္မနည္း ၾကိဳးစားၾကရမည္ဟုထင္ပါသည္။
အဓိပါယ္ကို-၁၁၁၃ ခုတြင္ ေရးထိုးခဲ့ေသာၿမန္မာတို႔၏ ေရွ့အက်ဆုံးၿဖစ္သည့္ ၿမေစတီေက်ာက္စာ ထက္ ေလးၿမိဳ႕ေခတ္
ေအဒီ-၈၄၇ ခုတြင္ ရခိုင္ဘုရင္ မင္းရင္ၿဖဴ သြန္းလုပ္ပူေဇာ္ခဲ့ေသာ ေကာင္း မႈေတာ္ဘုရား၏ စမၼခဏ္ကဗၼည္းစာက
ႏွစ္ေပါင္း(၂၆၆) ႏွစ္ေစာ၍ ေရွ့က်ေနေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။
ထို႔ေၾကာင့္´ၿမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ၿမန္မာစာအေရးအသားကိုမည္သည့္လူမ်ိဳးတို့က ေရွ့ဦးစြာစတင္ေရး သားခဲ့ၾကပါသနည္း?
ဟူေသာ အေမးၿဖစ္ေပၚခဲ့လွ်င္ ဤေဆာင္းပါးစာတမ္းက အထိုက္အေလွ်ာက္ အေၿဖေပးႏိုင္လိမ့္ မည္ ဟုယူဆပါသည္။
နိဂုံးခ်ဴပ္အေနၿဖင့္ ဆိုရေသာ္
´ရခိုင္လူမ်ိဳးႏွင့္ၿမန္မာစာ´ မွာ မည္သည့္အခါမွ် ခြဲၿခား၍ ရလိမ့္မည္မဟုတ္။ စကားေၿပာဟန္ေရးနည္းႏွင့္စာ အသုံးေရး
နည္းသာ ၿခားနားခ်က္ရွိေနသည္။ စာေပအကၡရာမွာ အတူတူပင္ တည္း။ သို႕ၿဖစ္၍ ယေန႔ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ ´ၿမန္မာစာ´
ဟုသတ္မွတ္ခံထားရေသာ ´ရခိုင္စာ´ ကို ရခိုင္ လူမ်ိဳးတို့က မိမိတို႔၏ ´ကိုယ္ပိုင္စာေပ´ၿဖစ္ေၾကာင္းအၾကြင္းမဲ့ခံယူထား
ၾကသည္ကို သုေတသနၿပဳ ကာ ေရးသားတင္ၿပလိုက္ရေပသည္။
´ရခိုင္စာေပ´အၿဖစ္ မွန္ေပၚေပါက္ပါေစ…. ဒြါရာ၀တီ အသွ်င္ကုသလ
(ကိုးကားေသာက်မ္းမ်ား)
၁။ ၿမေစတီေက်ာက္စာ။။လွသမိန္
၂။ ပုဂံေခတ္ႏိုင္ငံေရးသမိုင္း။။ ေဒါက္တာ သန္းထြန္း
၃။ တစ္ေန့တစ္လံ ပုဂံဘယ္ေၿပးမလဲ။။ ေဒါက္တာ သန္းထြန္း
၄။ ေက်ာင္းသုံးၿမန္မာ ရာဇ၀င္။။ ဦးဘသန္း
၅။ မင္းရင္ၿဖဴ ေကာင္းမႈေတာ္ဘုရားစမၼခဏ္ ကမၼည္းစာ
၆။ သာသနာလကၤာရစာတမ္း။ (မူေဟာင္း) မဟာဓမၼသၾကၤ
၇။ ေရြဘိုနိဒါန္း။ဇယသခ္ယာ
၈။ဒြါရာ၀တီ-အသွ်င္ကုသလမွတ္စု တို႔ကိုမွီျငိမ္း၍ ကူးယူေဖာ္ျပထားပါသည္။
အသ်ွင္ရကၡိတ၀ံသ ( ျမီပုံ )
အားလံုးသူကို သိေစခ်င္လို႔ မွ်ေ၀ေပး လိုက္ပါသည္။
Share
Comments
Post a Comment